I dag er nedertysk mest undantrengt av høgtysk i heimlandet sitt eige, men her til lands trivst narreskap i målvegen og vanvyrdnad for eigen målarv lika godt, um ikkje betre, berre med andre utlendske fyrebilæte.

Døme: Kann eg få vatn attåt? Ho lyt jobba attåt ho studerar. Attåt meg var det tri andre der.

Til ‘gaum’ hev me lagordet GAUMSAM, og til ‘gå’ GÅSAM, GÅUG, GÅIG. Det rangsnudde er å vera GÅLAUS, og av det namnordet GÅLØYSA (ei); som andre ord på -løysa tyder det ikkje berre ‘det å vera gålaus’, men au ‘eitkvart som vert gjort i gåløysa’ og ‘ein som er gålaus’: Han var ei retteleg gåløysa!

Attmed ‘gå’ kann me setja eikor utfyllingi. GÅ ÅT (elder berre ‘gå’) kann koma i staden for ‘observera’, og ÅTGÅING (ei) i staden for ‘observasjon’. Gå, kor nytsamt det ordet er!

Segnordet som samstevjast best med grunntydingi av ‘gaum’, er do GÅ (-dde) med linn bøyging, ikkje å mistaka for ‘ganga’ med sterk bøyging. GÅ og GAUM er ordskyldingar, men skyldskapen ligg so langt attende i tid at me ikkje går (!) han utan umfram målfrødekunnskap i dag.

‘Gaum’ heng i hop med ei lang rad andre ord. Segnordet GØYMA (-de) syner det ålgjenge ljodbrigdet /au/ > /øy/ og hev grunntydingi ‘gjeva gaum etter’, og av det kjem tydingi ‘taka vare på’, og av det att kjem tydingi ‘gøyma undan, dylja’.

Me kjenner ‘gaum’ or Draumkvædet:

Gamle mennar og unge
dei gjev’e etti gaum’e
med han Olav Åsteson
tel’e sine draume