Trump zoekt met Gazaplan grenzen op: 'Dit is roofdierenkapitalisme'
Well own it zei president Trump over Gaza. We gaan er iets van maken. We zullen alle gevaarlijke en nietontplofte bommen ontmantelen en de verwoeste gebouwen opruimen. We hebben de mogelijkheid om er iets fenomenaals van te maken, het kan de Rivira van het MiddenOosten worden. This could be so magnificent.ppZijn opzienbarende uitspraken, op een officieel persmoment met een glimlachende Isralische premier Netanyahu aan zijn zijde, lijken geen losse flodder. Trump las een voorbereide tekst op. Well own it, de VS wordt eigenaar en de Palestijnen moeten voorgoed weg: er is over nagedacht, al is onduidelijk hoe hij dit voor zich ziet.ppHiermee heeft de Amerikaanse president opnieuw opschudding veroorzaakt met teksten die zelfs voor zijn doen heel ver gaan. Ze hebben geleid tot een vrijwel unanieme internationale veroordeling en deskundigen op het gebied van internationaal recht hebben veel vragen.ppTrump zegt dit opvallend genoeg midden in de eerste fase van een staakthetvuren tussen Isral en Hamas, terwijl over de voorwaarden van de tweede fase nog onderhandeld wordt. De VS is daarbij een van de bemiddelaars.ph2Superontregelendh2pTrump liet blijken dat hij geen toekomst ziet voor de Palestijnen in Gaza, omdat daar in zijn woorden voor hen niet meer te leven valt. Ze moeten permanent worden opgenomen door Jordani, Egypte en andere landen in de regio. En hij heeft dus opgeworpen dat de VS eigenaar wordt van Gaza. Het gebied moet door Amerikanen worden herontwikkeld, stelde hij voor.ppTrump doet vaker vergaande uitspraken die sterk ontregelen, vaak zonder argumentatie of onderbouwing, waarbij hij de gangbare politieke en diplomatieke mores volledig negeert. Zoals onderzoeker van de Arabische wereld Khaled Elgindy van de Georgetown University in Washington zegt in The New York Times: het zijn echt bizarre en onsamenhangende uitspraken, die meer vragen oproepen dan antwoorden.ppToch is hij, zegt Jolle Demmers, geen idioot die maar wat staat te blaten. Ze is hoogleraar conflictstudies aan de Universiteit Utrecht en vindt dit typerend voor Trump en voor zijn stijl van optreden. Tegenstanders totaal ontregelen. Ze eerst laten bungelen en zweten. Superontregelend, heel radicaal. En een paar dagen later moeten we ons dan weer opmaken voor een soort stappenplan.ppZo absurd dat je er niet aan wil, verzucht ook Janne Nijman, deskundige internationaal recht aan de Universiteit van Amsterdam. Het zegt heel veel over waar we terecht zijn gekomen. Dat de Amerikaanse president retoriek gebruikt waarmee hij de indruk wekt dat hij de rechten van de Palestijnen en de beginselen van het internationale recht als irrelevant beschouwt of zelfs regelrecht opzijschuift, baart haar grote zorgen.ppOok de tweestatenoplossing, al lange tijd het doel van de internationale gemeenschap als oplossing voor het conflict, dreigt door de retoriek van Trump uit het zicht te verdwijnen.ppWat Nijman betreft kunnen andere landen, ook Nederland, dit niet onweersproken laten. Moet je deze uitspraken zomaar laten passeren Want intussen wordt het wel allemaal gezegd. Ze ziet het als een aantasting van de internationale rechtsorde.ph2Puinruimenh2pDe ontregeling die van het door Trump geschetste scenario uitgaat is moedwillig, denkt Demmers. Het is een soort spel. Hij doet dit iedere keer. We moeten ook niet flauwvallen van verontwaardiging. Een paar dagen later zegt hij weer iets wat aanvaardbaarder is.ppMet het dreigende Well own it kan Trump nog allerlei kanten op. Hij zegt niet dat de VS Gaza annexeert, wat volkenrechtelijk niet kan: landen mogen een ander land niet innemen of daarmee dreigen.ppWel wil hij dat de Amerikanen gaan puinruimen. Demmers wijst op het voorbeeld van Sri Lanka, waar Chinese projectontwikkelaars het land na een jarenlange burgeroorlog weer hebben opgebouwd.ppDenkbaar vindt ze wel dat Trump met zijn jarenlange ervaring als projectontwikkelaar de zaak als makelaar benadert. De VS leaset de grond in Gaza en laat daar mensen aan de slag gaan. Niemand zal daar iets tegen doen, geen van de andere grootmachten in de wereld zal hierom een conflict aangaan.ph2Roofdierkapitalismeh2pTrumps oproep tot een blijvend vertrek van alle Palestijnen uit Gaza valt te lezen als een voornemen tot etnische zuivering. Zo liet VNbaas Guterres vandaag via zijn woordvoerder weten een oproep te zullen doen om etnische zuivering in welke vorm dan ook te voorkomen. ppBij veel Palestijnen roept het de herinnering op aan de Nakba, de ramp die hen is overkomen in 1948, rond het uitroepen van de staat Isral op 14 mei. De Nakba wordt door hen nog altijd jaarlijks op 15 mei herdacht. Honderdduizenden werden verdreven van hun huis en hun grond en ze mogen niet meer terug.ppDit is nog veel brutaler, zegt Demmers over Trumps ideen. De vorm, de manier, de strategie bepalen wie ergens mag wonen door de ruimte op te eisen voor jezelf. Ze ziet er een agressieve vorm van kapitalisme in, een manier om macht en bezit te vergaren door te onteigenen. Ook Nijman spreekt van roofdierkapitalisme, waaraan het recht ondergeschikt wordt gemaakt. Respecteer de rechten van de Palestijnen en laat Palestijnse ondernemers de kust ontwikkelen.ppWat niet verandert ten opzichte van vorige Amerikaanse regeringen is de onvoorwaardelijke steun aan Isral. Trump geeft daar zijn eigen draai aan. Tegelijk is het juist zijn uitgesproken manier van optreden, die de antipoliticus en antidiplomaat voor velen aantrekkelijk maakt. Hij speelt het spel volkomen anders, concludeert Demmers.p