Ka kɔn o ɲɛ ntolantantɔn 24 minnu bɛ ɲɔgɔnnna jɔnjɔn in nɔfɛ olu bɛɛ y’u ka bɔko fɔlɔw kɛ… jigilatigɛ fan dɔw, jɔrɔko yɔrɔdɔw la ani sewa ninnu de kɛra CAN kunbɛn fɔlɔw lahalaya ye. Misali la, Ni Cameroun Burkina ani CIN y’u ka sebaayaw sɔrɔ tasuma cɛla. Kow nɔgɔyara Sénégal ani Algérie ani Tunisie bolo. Mali ka samara sɛkɛw ta kɛra jigilatige ani jɔrɔ sira dayɛlɛli ye CAN in tɔ ko le.

Cɛbɔ bɛɛ bɛ ka jamana un fan tan ani naani don ɲɔgɔn na yasa ka kalataw lason u ka kala ta u ye. Abobo kiin na, ka kɛnɛ nin Can nɔngɔndan ye, wa kunu yɛrɛ de kɔ Côte d’Ivoire ka samanw don na kɛnɛ kan, cɛbɔ dɔw ka jaman nini fɛɛrɛ, dɔ ye ka don jamanaden kan u ka so, yasa k’u ka baarabolodalenw ɲɛfɔ u ye.

Farafinna jamanaw tɔgɔlapankurun cɛgɛdaw bɛ ni gɛlɛya caman ye. O gɛlɛyaw ye jumanw ye? Fɛɛrɛw ye jumanw ye sanko k'u ka baaraw sabati, ka mɔgɔw wasa ni ka sɔrɔw caya? An ka sɔrɔko jɛmukan bɛna sinsin o de kan. O la, Issouf ZERBO bɛna masaala ni Mamadou ZERBO ye. Ale ye pankurundilanla ye n'an ko "maintenancier aéronautique" Dakar Sénégal.

Sénégal dogodogo tunkalatagala 12 bɔnɛna u nin na kurun dɔ dafirili kɔ Dakar kɔkɔji kɛrɛfɛ Joal, Mbour mara la, jamana in tilebinyanfan fɛ. Nin ye marabagaw ka jate fɔlɔw ye sabu, a ma don halisa mɔgɔ hakɛ kelen min tun bɛ kurun in kɔnɔ. Kunnafoniya dɔw bi, mɔgɔ 200 ka taga bila 300 ɲɔgɔn ma. Mɔgɔ 35 ɲɔ𝐠ɔ𝐧 sera ka lakisi, kunnafoniyaw la halisa.

Nowɛli seli don na, denmisɛnw bɛɛ ka laŋini ye u  maasanw k’u ladiya  nin laadiyalan ye. Togoda  caman na, giringirin te kɛ Nowɛli seli in kɔ kuma tɛ ladiyalanw ma. I n'a fɔ Tafiré, Côte d’Ivoire cɛmancɛyanfan n’a kɔkɔdugu cɛ. Nin dugu in kɔnɔ silamɛw de ka ca, kilomɛtɛrɛ 500 ni kɔ ŋɔgɔn de de bɛ Tafiré nin Abidjan cɛ. Ladiyalanw sɔrɔli ka gɛlɛn yen wa a sɔngɔ ka ca fana. Denmaasaw dɔw b’u jija ka "cadeaux" san u denw ye, dɔw fana tɛ se k'a san bawo se t’u ye.  

Algérie wasadenw ye sariya dɔ wote kunu. O sariya ni bɛ France ka walifaso-mara jate i n'a fɔ wale-juguba. O walew b'a ta san 1830 foo ka taga bila san 1962 la. Wasaden ninnu sonna sariya in ma ani ka laɲini France marabagaw ka yafa-deli kɛ.

La Guinée, an bɛ taa yen bi san 2025 kobaw hakilijigin la. San 2025 kɛra kalata-san y'o jamana kɔnɔ. Sɛtanburukalo tile 21 hakilina-yira-kalataw kɛra  sariyasunba falenni ko la. O kalata min na, ''Awô'' ye se soro. O kɔ, jamanaɲɛmaakalataw fana bolodalen lon nin desanburukalo tile 28. 

Waribonba ''banque d'ivestissement'', kɛlɛbolo kelen walima kunnafonidisow...Ninnu de ye AES jamanakuntigiw ka sinsinbere kuraw ye walasa ka baaraɲɔgɔnya kologirinya u ka jamana sabaw cɛ. O cakɛda kuraw koromukarili kɛnɛ kan taratadon jamanakuntigi ninnu ka dantigɛliw sinsinna yɛrɛyeya a ni jalakili caman kan ka ɲɛsin farajɛjamanaw ma.

Bouaké ka katedarali la desanburukalo tile 24, Noël seli ye denbaya caman lajɛ ɲɔgɔn fɛ. Keretiyɛnw tun bɛ ka Kirisa bangeli seli kɛ delili ni dɔnkiliw fɛ.

Follow all the headlines and breaking news from RFI live on Facebook and Twitter: @RFI_En

Guinée Bissau jamana kɔnɔ, o yɔrɔ min na,  fangasina wɔrɔ labilala kunu wulafɛ jamana in marabaga kuraw ka fɔ la.  U kun nɔminɛlen don kabini novanburukalo kile 26, Umaru Sissoko Emballo ka fanga dafrili wagati.

AES jamanaw ka laadala lajɛ tako filanan baaraw kuncera kunu Bamako Mali faaba la. Tile fila kɔnɔ, Burkina Faso, Mali ani Niger ɲɛmɔgɔw da sera tɔn in ka laɲini kumabaw ma a n’u ka hakilna lawaleyalenw san fila AES tɔn siguilen kɔ.

Jamanaɲɛmaa, 𝐏𝐚𝐭𝐫𝐢𝐜𝐞 𝐓𝐚𝐥𝐨𝐧 y'a kanbɔ jamanadenw ma dantigɛli kɛrɛnkɛrɛnnen dɔ hukumu kɔnɔ, jamana lahalaya kan. Patrice Talon b'a ka sarati filanan ni laban de la yanni Avirilikalo nata jamanaɲɛmaakalataw cɛ, ale min yɛrɛ ka fanga tun bɛ ɲini ka dafiri sɔrasi-kulu dɔ fɛ desanburukalo tile 7. 

An bi taga ɲɛ, ni an ka san kobaw kunafoniw ye, bi an bi kuma Cameroun jamana na, ka octobrekalo tile 12 jamanaɲɛmaa kalata n'a kɔ mankanw kan. Jamanaɲɛmaa, Paul BIYA ye sebaya sɔrɔ o kalata minnu senfɛ, sariasunba kɔrɔsiliblon "Cour constitutionnelle" ka jatiw ra ni kan, 53 ni kɔ ye, kɛmɛ-kɛmɛ sarada ra, a ka sina Issa TCHIROMA BAKARY ɲɛ ale min sera lɔyɔrɔ filana na, ni kan 35 ni kɔ kɛmɛ kɛmɛ sarada ra.

Ka kɛɲɛ ni tile tan ni wɔɔrɔ wulikajɔw ye, walasa ka ɲangatawale kɛlɛ minnu bɛ ɲɛsin musow ni musomaninw ma, Kankan marabolo y'a sinsin baabu min kan ɲinan, o ye "ka dan sigi fariyawalew la, minnu bɛ ta ka ɲɛsin musow ni musomanninw ma bɔlɔlɔ sira kan" Sigikafɔw kɛra sanfɛkalanso la, Julius Nyerere tɔgɔ dalen bɛ min kan. O kun ye ka mɔgɔw ladi ka ɲɛsin adamadenw ka hakɛw labatoli ma. 

Fasodenw tɔgɔlatɔn ka farankan kulu ‘Tournons la Page’ ye jatemine sɛbɛn dɔ bɔ n’tɛnɛdɔn, o min kɔnɔ, u bɛ ka jamana in marabagaw jalaki walejugu caman na ka damine san 2022 ka nabila san 2025 la. Frankan kulu in ka jalakiliw be talikɛ, mɔgɔ 70 ka fagaliw ni san 4 labanw kɔnɔ, mɔgɔw jagoya minɛliw, nin juguya walew ka ɲɛsi u ma, ani tɔrɔya walew ka ɲɛsi kunafonidisô ni kunafonidilaw ma.

La Guinée, jamanakuntigikalata kanɲiniɲanajɛw tɔ tora tile saba. A baaraw bɛ kuncɛ jumadon. Nga ni kanɲiniɲanajɛw ma kɛ jamakoba ye Conakry a ni jamana fan tɔw la. U cɛbɔ kɔnɔtɔn de bɛna ɲɔgɔn sanga, u cɛma donnatɛmɛfanga ɲɛmɔgɔ Général Mamadi Doumbouya. Nin kaaridon nata, La Guinée jamanadenw bɛna u ɲɛnatɔmɔ u cɛma kalatabonw kɔnɔ walasa ka dan sigi san naani donnatɛmɛfanga la.

AES jɛkulu ɲɛmaaw ka lajɛrɛba filanan kuncɛra kunu Tarata Bamako. O senfɛ Burkina donnatɛmɛfanga ɲɛma Capitaine Ibrahim Traoré de sugandira ka Mali ta Assimi Goita nɔɔrɔbila tɔn in ɲɛmaya la, saan kelen nata. O tɛmɛnen kɔ, AES jamanakuntigi sabaw ye jatigɛwalew kɔn minnu be ka ta ka ɲɛsin u ka jamanaw ma

Sénégal jamana na ,Ousmane SONKO ka lafasabagaw y'a lase ntɛnɛndon k'u y'a laɲini segin ka kɛ minisiri ɲɛmɔgɔ in ka kiriw kan.O kiri mun tun bɛ a kun kan ka sɔrɔ fangasinanba tun don , o wagati a nin ɲɛdɔgɔjɔ minisiri kɔrɔ Mame Mbaye Niang de tun kariledon ɲɔngɔnna.

La Guinée marabagaw ye Simandou nɛgɛbɔbaaraw  bila senka  novanburualo tile 11. O baara tun makɔnɔnen don kabi san 30 ɲɔgɔn sisan. O nɛgɛbɔlibaaraw bɛna kɛ "Winning Consortium Simandou" fɛ (WCS) , Chine ka cɛgɛda ni "Simfer", "Rio Tinto" n'a jɛɲɔgɔn Chinalco. O nɛgɛ bina fara dugujukɔrɔnafolo tɔw kan ni ka nafolo miliyari caman  lase jamana ma ani jamanadenw ma.

Follow all the headlines and breaking news from RFI live on Facebook and Twitter: @RFI_En

Follow all the headlines and breaking news from RFI live on Facebook and Twitter: @RFI_En

Côte d'Ivoire min na, wasadenkalata cɛbɔw b’u yɛrɛ la kanɲiniw la jamana fan bɛɛ lajɛlen fɛ kabi juma tɛmɛnen wa a kow bɛ to senkan fɔ alamusa nata. Laɲini ye k’u ka baara bolodalenw lase kalatalaw ye walasa k’u kan sɔrɔ sibiridon nata. Kalo tile 27, u cɛbɔ 2740 de bɛ k’u disi da ɲɔgɔn na, sigiyɔrɔ 255 nɔfɛ wasabulon kɔnɔ. 

Ka kɛɲɛ ni tunkalatagalaw tɔgɔladon kɛrɛnkɛrɛnnen, min be  laɲanamaya san o san desanburukalo tile 18, Aw ka jɛmukan mandi « Musow ka kɛnɛ » be kuma bi, tunkannaden musomanw ka gɛlɛya de kan. U bɛ minnu sɔrɔ baaraɲini na, u tɛ segin ka na faso kɔnɔ. Nunu be gɛlɛya jumɛnw sɔrɔ baaraɲini na, fɛɛrɛ jumɛn ka kan ka bila senkan walasa ka nin muso dɛmɛ? Lalaïcha DOUCOURE n'a ka maa welelenw bena kuma olu de kan bi. 

Sénégal ntonlantan kulu b'a ka bɔli fɔlɔ kɛ bi ni Botswana kulu ye, kulu D ɲɔngɔnkunbe fɔlɔw kɔnɔ.Lɛrɛ damadɔ ɲani o cɛ , senegal degekaramɔgɔ y'a jira ko ɲɔngɔn kunbe gɛnlɛn de don.A ka kunafoni di kenɛ senfɛ , a ko Bostwana ye kulu ɲuman de ye min sera ka CAN sira sɔrɔ kulu gɛnlen kɔnɔ.A ka bɛ na fɛrɛ bɛ tigɛ wassa ka se sɔrɔ.