İlker Şahin
banner
ilkershn.bsky.social
İlker Şahin
@ilkershn.bsky.social
Editör | Redaktör | Öğretmen
Dil, lisân, lügat, zebân

Instagram: @ilkershn
Twitter: @hurufunharfleri
Sahilde güneşlendiğiniz "şezlong" da Fransızcadan geliyor (chaise longue), kelime kelime çevirirsek "uzun sandalye" demek.

Biz sahilde kullansak da orijinal şezlong şöyle bir şey:

(Bizde mobilyacılar "josefin" diyor bu koltuğa.)
November 11, 2025 at 12:19 AM
Bazı bitkiler de bazı içli şiirleri getirir akla.

"Uçun kuşlar, uçun doğduğum yere
Şimdi dağlarında mor sümbül vardır" (Rıza Tevfik)

(Doğu'ya, özellikle Levant nam bölgeye ait bir çiçek olduğu için "hyacinthus orientalis" demişler literatürde.)
November 9, 2025 at 8:44 PM
İstanbul'a ve Boğaz'a en yakışan bitki "erguvan"dır. Kelimeyi Farsçadan almışız.

Bizde buna "deliboynuz" derler.
November 9, 2025 at 8:43 PM
Bugün "meğer" bağlacını sonradan anlaşılan bir durumu bildirmek için kullanıyoruz ama esasen istisna bildirmek için kullanılırdı.

"Bu iş kolay olamaz meğer siz yardım ederseniz."

"Ayrılık mı olur seninle benden
Meğer başım düşe meydan içinde" (Pir Sultan Abdal)

#birkelime
November 4, 2025 at 6:42 PM
İçime fenalık geldi. Akademide artık şuna son verilsin mümkünse. Sonra genel okuyucuya uyarlamaya çalışırken helak oluyoruz.
November 3, 2025 at 4:50 PM
Asya'da yaşamış olan şu dinozor türüne "erlikosaurus" deniyormuş ve dinozor, ismini Türk-Moğol mitolojisindeki Erlik'ten alıyormuş. #iyibilgi
November 2, 2025 at 10:39 AM
Türkçe yer adları sözlüklerini derledim. Benim bildiklerim bunlar. Atladığım, görmediğim varsa ekleyin lütfen.

#YerAdları
October 31, 2025 at 9:30 PM
Tasavvufun Türkçeye katkıları konusunda şöyle bir çalışması var Gölpınarlı'nın:
October 28, 2025 at 8:10 PM
Üç farklı yapay zekâya sordum:

"Enver Paşa'nın dönem ikincisi olarak bitirdiği Erkân-ı Harbiye Mektebini dönem birincisi olarak bitiren kimdi?"

Cevaplar şöyle:

ChatGPT: Ali Fethi (Okyar) Bey
Gemini: Hafız Hakkı Paşa
Deepseek: Mehmet Nuri (Conker)
October 27, 2025 at 4:02 PM
Evet, öteki sitede yazdım da burada detaya girmedim.
October 24, 2025 at 9:12 PM
Dergâh Yayınlarının bastığı Tanpınar kitaplarının Geray Gencer tarafından tasarlanan kapakları, Amerikan Grafik Sanatlar Enstitüsünün "2024'ün En İyi 50 Kapak Tasarımı" listesine seçilmiş.
50books50covers.secure-platform.com/a/gallery/ro...
October 24, 2025 at 6:10 PM
Burada da fahiş bir hata var mesela. Kavramlar birbirine karışmış. Bu şekilde olmaz, evvela temel bilgilere vâkıf olmak lazım.

Söz konusu da/de bağlacı ek değil kelimedir. Ek başka şey, kelime başka şey.
October 23, 2025 at 6:37 PM
Dilcilik oynamak için evvela gramer bilmek gerekiyor.

Suha Çalkıvik o kadar sık yapıyor ki bu tür hataları... Söz de dinlemiyor üstelik.

-da/-de ekinin -ta/-te oluşu "büyük ünlü uyumu" kuralından değil "ünsüz benzemesi" kuralından kaynaklanır.
October 23, 2025 at 7:10 AM
Marcel Heijnen'nin fotoğraflarını ihtiva eden ve Thames&Hudson yayınevinin bastığı "City Cats of Istanbul" kitabını "Kedi Kitapları" listeme hemen ekliyorum:
October 21, 2025 at 5:15 PM
"Yüzük" ve "yüksük" kelimelerinin aynı kökten türemiş olmasını bekliyor insan ama kökenlere dair fikir birliği yok.

Bu arada, şu aşağıdaki zımbırtı, ikisini birleştirerek müthiş bir ihtiyacı çözmüş.
October 20, 2025 at 4:52 PM
Yıllar önce üniversitedeyken bir hanım arkadaşta görmüştüm bu tür sabunlardan. Ondaki avuç içi büyüklüğündeydi.

Bunlar küçürek. Bakalım bir seferde kaç tanesi iş görmeye yetecek.
October 20, 2025 at 3:47 PM
Arkadaşım, siz neden böylesiniz? Mahsus mu yapıyorsunuz? Toplayıp gönderseniz be oluyor?
October 20, 2025 at 11:31 AM
Kurstaki sınıf arkadaşlarımdan biri "dantel anglez" öğretmeniymiş. İlk defa duyuyorum. Bildiğimiz dantelden farkı -adından anladığım kadarıyla- İngilliz usulü olması sanırım.

Bu arada, "supangle" kelimesinde de aynı İngiliz var:

Soupe-anglais: İngiliz çorbası. İtalyanlar "zuppa inglese" diyor.
October 18, 2025 at 6:45 PM
Fakat atık anlamındaki "çöp"ün, Farsçadan gelen ve çubuk anlamındaki bu "çöp" ile ilgisi yok.

Atık anlamındaki "çöp" Eski Türkçeden beri kullanılıyor ve türevleri hemen her Türk lehçesinde bulunmakta.

Ayrıca Macarca "csepp, csepű, seprő" kelimeleri de bizim "çöp"ten geliyormuş.
October 16, 2025 at 5:45 PM
Yanlış kullanılan bir kelime de "vasat".

"Vasat" kötüyü değil ortadada olanı, ortalama seviyede olanı tanımlar.

Eski kibrit kutularının üstünde "Vasati 40 Çöp" yazardı. "Çöp" de esasen ince sap veya tahta parçası anlamında.
October 16, 2025 at 9:54 AM
Bir Azerbaycan sitesinden: Türkiyənin Kastomu əyalətinin Daşkörpü rayonu...
October 14, 2025 at 8:00 PM
Müfredat Türk cumhuriyetlerine çok ilgili. Türk cumhuriyetleriyle ilgili birçok metin ve etkinlik var. Eskiden de vardı ama sayıca artmış.
October 12, 2025 at 11:38 AM
TDK'nin "destek olmak" fiili için Ahmet Ümit'ten seçtiği cümle gramer açısından hatalı.

Girişik birleşik yapılarda fiil ile fiilimsinin farklı tümleçler istediği cümleler söz konusu olduğunda çoğu yazar maalesef çuvallıyor.
October 10, 2025 at 11:25 PM
Arkadaşlar, bunu yapmayın.
October 8, 2025 at 9:30 PM
Bu arada, ben de "çitlembik" ile "menengiç"in aynı şey olduğunu bugün öğrendim. Hatta diğer adı da "bıttım" imiş. Ayıplayabilirsiniz arkadaşlar. :)
October 7, 2025 at 7:06 PM