Voor onderzoekers is het duidelijk: een brede brugklas, waar vmbo-, havo- en vwo-leerlingen naast elkaar zitten, gaat kansenongelijkheid in het onderwijs tegen. Maar de subsidie om dat mogelijk te mak...

In het digitale 764-milieu is alles toegestaan: verkrachting van minderjarigen, aanzetten tot zelfmoord, schoolshootings – hoe sadistischer hoe beter. Ook bij de splintergroep No Lives Matter scoor je...

Zeven jonge mbo-verpleegkunde studenten worden een jaar lang gevolgd op school, tijdens stage en thuis. Zij moeten straks de zorgsector draaiende houden. Terwijl ze leren hoe het is om voor iemand and...

U.S. national-security leaders included me in a group chat about upcoming military strikes in Yemen. I didn’t think it could be real. Then the bombs started falling.

Zowel in Marokko als Nederland is er een hernieuwde interesse in het Tamazight, de oorspronkelijke taal van NoordAfrika. Deze week verschijnt een woordenboek van het Tashelhiyt, een van de talen binnen het Tamazight, die in het zuiden van Marokko wordt gesproken. Het is samengesteld door de Nederlandse taalkundige Harry Stroomer en is n van de meest uitgebreide naslagwerken over een Amazightaal.ppHet werk van Stroomer bestaat uit vier delen, telt 3000 paginas en is het resultaat van veertig jaar onderzoek. Hij heeft de woorden in het Frans vertaald, niet naar het Nederlands, met het oog op de afzet: Ik heb gekozen voor het Frans omdat het in principe bedoeld is voor de Marokkaanse markt. Daar is Frans de nationale taal naast het Arabisch en Berbers.ppIn Marokko worden drie Amazightalen gesproken: Tarifit in het Rifgebied in het noorden, AtlasTamzight in het midden van het land en dus Tashelhiyt in het zuiden. De laatste is de grootste, met tussen de 8 en 10 miljoen sprekers wereldwijd. Stroomer schat dat in Nederland ongeveer 75.000 mensen deze taal beheersen.ppDe Amazightaal die in Nederland het meest wordt gesproken is Tarifit, met naar schatting tussen de 270.000 en 300.000 sprekers. Na Nederlands en Turks is het daarmee de derde taal van Nederland.ph2De gevangenis inh2pDe herwaardering van de Amazightalen in Marokko heeft het werk voor taalonderzoekers als Stroomer veel makkelijker gemaakt. Sinds 2011 wordt het Tamazight in het land erkend als officile taal. In 2001 is er al een instituut opgericht voor de studie en het behoud van de Amazighcultuur.ppDit ging niet zonder slag of stoot. In de tweede helft van de vorige eeuw was het spreken van deze talen problematisch in heel NoordAfrika. Amazighdeskundige Mohamed Saadouni van de Universiteit van Amsterdam noemt Libi als extreem voorbeeld. Toen dictator Khadafi daar aan de macht was, kon je zomaar de gevangenis in verdwijnen als je in het openbaar Tamazight sprak.ppNa de dekolonisatie in de jaren 50 en 60 van de vorige eeuw gebeurde er in Marokko op het gebied van taal en cultuur ongeveer hetzelfde als in de rest van NoordAfrika. Het Arabisch nationalisme werd de dominante stroming. Arabisch, de taal van de islam, werd de standaardtaal, en het spreken van het Tamazight werd tegengegaan.ph2Lichte jaloezieh2pTaalkundige Khalid Mourigh van de Universiteit van Leiden is blij met het verschijnen van het woordenboek, maar kijkt er ook naar met lichte professionele jaloezie. Zijn onderzoek richt zich op het Tarifit, en hij zou graag zien dat er een woordenboek komt van de taal die in Nederland bij de meeste Marokkaanse gezinnen thuis wordt gesproken.ppIn Marokko is Tarifit vooral een regionale taal, je kunt het vergelijken met het Fries in Nederland. Maar in Nederland kan je met bijna elke Marokkaanse Nederlander wel iets van Riffijns praten. Omdat er een grote diaspora is van Riffijnen in WestEuropa is het Tarifit vooral een internationale taal geworden, vertelt Mourigh.ppOok Saadouni is positief over het woordenboek: Het is omvangrijk werk. Niet alleen wordt er een betekenis aan woorden gegeven, maar je krijgt ook uitleg in welke context ze worden gebruikt. Zelf groeide hij op in Marokko en het Tashelhyit is zijn moedertaal. Ik ben echt blij met dit werk.ph2Kwestie van rechtvaardigheidh2pIn Marokko wordt het woordenboek van Stroomer door activisten en academici gezien als een steun in de rug bij het behoud van de oorspronkelijke talen.ppAmazighdeskundige van de Mohamed V Universiteit in Rabat, Mustafa Qadery, denkt dat er nog veel te verbeteren valt. Vooral bij het aanbieden van onderwijs in het Tamazight ziet hij dat sommige mensen worstelen met een identiteitscrisis. Er is nog veel weerstand in het systeem. Sommige Marokkanen beschouwen zichzelf meer als Arabier dan Marokkaan, zegt Qadery.ppWat het Tamazight in zijn ogen nog specialer maakt, is het feit dat het na duizenden jaren nog steeds wordt gesproken. Het Tamazight bestaat al tientallen eeuwen. Het oude Grieks bestaat niet meer, maar Tamazight wel, ondanks alle tegenwerking.ppStroomer vindt het verschijnen van zijn woordenboek dan ook niet alleen belangrijk voor de internationale studie naar Amazightalen: Mensen willen weten waar ze vandaan komen en het recht hebben om hun eigen taal te spreken. Het is een kwestie van rechtvaardigheid dat je mensen in hun waarde laat en dat ze een bepaalde taal mogen spreken.p

De Nederlandse stichting Israel Heartland biedt aan om met donorgeld wapens te subsidiëren voor kolonisten in illegale nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever. Dat blijkt uit een telefoongesprek…

Wetenschappelijke onafhankelijkheid: Twee Wageningse wetenschappers ontvingen van de Amerikaanse Geologische dienst een lijst met 36 politieke vragen. Medewerkers van de universiteit is geadviseerd de...

Kleine en middelgrote bedrijven zeggen moeilijk te kunnen concurreren met wijnproducenten uit bijvoorbeeld Spanje en Chili.

Nederlandse kinderen hebben het contact met de natuur verloren, waardoor hun afweersysteem is verzwakt. Finland heeft mogelijk een oplossing.

Een verdwenen schilderij van Gustav Klimt is opgedoken op kunstbeurs Tefaf in Maastricht. De galeriehouder hoopt dat het naar een museum gaat. Maar rijke kopers kunnen vaak meer bieden.

In wat voor wereld groeien kinderen op die gezegend zijn met voetbaltalent? Uit onderzoek van Trouw en NRC blijkt dat de harde cultuur in de jeugdopleidingen van de Nederlandse profclubs soms verstrekkende gevolgen heeft voor het mentale welzijn. ‘Er waren momenten dat ik niet meer at van de stress.’

De Jeugd van Tegenwoordig bestaat twintig jaar en heeft nu een eigen Tekstboek. Tussen de ‘sletjes’ en ‘bitches’ glinstert veel moois: woordlol, nieuwe taal en levenslust.

In 2022 werden in Nederland twintig probleemgebieden aangewezen voor een langdurig programma om achterstanden weg te werken. In Arnhem-Oost is inmiddels het nodige in gang gezet, vooral met oog op de ...

Jonge mannen tolereren meer geweld tegen vrouwen dan oudere mannen. Voorheen was dat omgedraaid. Ook leggen jonge mannen de schuld van seksueel geweld meer bij slachtoffers.||Jonge Europese mannen tol...

Het Mauritshuis in de oorlog: In het Mauritshuis werden in de Tweede Wereldoorlog door de Duitsers opgelegde tentoonstellingen gehouden. Maar er zaten ook onderduikers, staat in een deze week…

Betuws Wijndomein behoort tot de wijntop van Nederland, weet Onno Kleyn. Hij tipt twee van hun wijnen, maar raadt de andere net zo goed aan.

Een schilderij van Jacob Jordaens is woensdag teruggeven aan de erfgenamen van de Belgische verzetsstrijder Joseph Scheppers de Bergstein. Het was door nazi’s geroofd uit zijn landgoed.