Son olarak böyle kültür-sanat etkinliklerinden çıkıp eve doğru giderken sık sık aklıma gelen bir alıntıyı paylaşayım.

Ankara Kültür Merkezi ekibi Samsun’daydı. Bugün izlediğim ikinci oyun da onlara aitti: Bir İdam Mahkûmunun Son Günü. Kitaptan sahneye çok başarılı bir uyarlamaydı. Aynı ekibin başka oyunlarına denk gelirsem hiç kaçırmam.

Aynı yazı içerisinde bir güzel tanım da ‘günümüz sanatçısı’ için yapılmış.

Kaynak: Ayça Okay, “Dostluk, sanatsal ifade ve ilişkisellik”, Milliyet Sanat Dergisi, Temmuz 2025, sayfa: 38.

Türk Sanat Müziği’ne biraz uzağım sanırım ama ön yargı da olabilir tabii bendeki. Bale’ye de gitme niyetim vardı abi, denk gelirsem bakacağım mutlaka önerine. Takip isteği gönderdim abi 🙂

Yazdım kenara abi, denk gelirse mutlaka gideceğim. Çok teşekkürler öneri için 🙏

Türkçe operaya da denk gelirsem mutlaka gitmek istiyorum. Çeviri olunca ister istemez tam duyguyu alamıyorsun. Valla bir çok açıdan “iyi ki Samsun’a taşınmışım” diyorum abi :)

Kısacası, iyi ki gitmişim. Bundan sonra takip etmeye çalışacağım. Şimdi biraz operanın tarihçesini araştırma zamanı.

Açıkcası sahneyi takip ederken bir yandan da üst yazıları okumaya çalışmak yer yer zorlayıcı olsa da, genel olarak deneyimi oldukça beğendim. Özellikle 2. ve 3. perdelerin duygusu bana daha yoğun geçti; sahnedeki ifadeyi çoğunlukla hissedebildim. Hatta yer yer küçük nüanslar da yakaladım.

Bu arada okuduğum yazıya kaynak vermeden de geçmeyeyim: Ümit Yaşar Gözüm, Resim Sanatı: Mustafa Cemal Yıldırım Taşizmi, Varlık Dergisi, Nisan 2025, Sayı 1411, sayfa: 71.

Rastgelelik, hem insanda hem de insan üretimi olan yazılım ve sanatta aslında hiç de rastgele olmayan bir şey olabilir. Resimden anlamam diyen biri olarak, sadece düşündüklerimi, zihnimde oluşan fikirleri aktarmaya çalıştım.

İşte Taşizm de bu yüzden artık bana sadece “boya fırlatmak” gibi gelmiyor. Belki sanatçının iç dünyasını, birikimlerini, duygularını aktarmanın bilinçdışı ama güçlü bir yolu olabilir.

Belki de çocuklukta izlediği bir filmden, geçen hafta duyduğu bir cümleden ya da bastırılmış bir düşünceden çıkmıştır o söz, kim bilir... Her halükârda, kişinin geçmişinden bir iz taşır.

Bu durumu insan üzerinden düşününce daha da anlam kazanıyor. Biri konuşurken “Atıyorum...” diyorsa, o örnek gerçekten atılmış mıdır? Yoksa bilinçaltının bir yerinden çıkıp gelmiş birikimli bir şey midir?

Mesela bilgisayarlar "true randomness" üretemez; çoğu zaman sadece "pseudo-random" üretirler. Gerçek rastgelelik için dış dünyadan veri almaları gerekir. Yani rastgelelik bile bir tür birikimin sonucudur.

Randomness dışarıdan bakınca basit gibi görünür ama aslında karmaşık ve zor bir olgudur. Yazılım dünyasında da bu böyle. Gerçek rastgelelik üretmek, düşündüğümüz kadar kolay bi' şey değil.

Ama bu sefer öyle olmadı. Bazı cümleler zihnimde hiç beklemediğim yerlere bağlandı. Özellikle yazılımda karşıma çıkan "randomness" (rastgelelik) kavramıyla bir araya gelince, o resimlere farklı bir gözle bakmaya başladım.

Yazıda Taşizm (Tachisme) adlı bir resim akımının ismi geçiyordu. Akımın eserlerine internette denk gelmiştim ama ismini ilk kez öğrendim. Açıkçası böyle eserleri önceden gördüğümde aklımdan şöyle geçerdi:
“Ya bunlar da sanat mı, rastgele boya atmış işte ne var bunda!”

"Nekropolitika, kendi varlığımızı sürdürmenin başkalarının ölümüyle güvence altına alınabileceği yanılsamasıyla beslenir. Ancak tarih defalarca göstermiştir ki, bir kez harekete geçtiğinde ölüm makinesi hiçbir sınır tanımaz."

— Uğur Özdemir, Varlık Dergisi, Nisan 2025, sayfa: 17.

“Mbembe, nekropolitikayı, egemenliğin yaşamı desteklemek üzerinden tanımlanmadığı, aksine, ölümün seçici bir şekilde dağıtılmasıyla şekillendiği bir durum olarak tarif eder.”

— Uğur Özdemir, Ölümü Yönetmek: Nekropolitikanın Psikolojik Dinamikleri, Varlık Dergisi, Nisan 2025, Sayı 1411, sayfa: 12.