Сесь день в історії карпатськых русинув
@sesden.bsky.social
Пишеме за русинську історію каждый день.
In English: @rusyntoday.bsky.social
In English: @rusyntoday.bsky.social
23. фебруара 1916: Михаил Дудик, єпископ Пассаїцької візантійської єпархії, родив ся в Сент-Клер, Па. 🇺🇸 († 2007). Основав музей и бібліотеку Інститута дідузнины в Пассаїку (пак у штаті Ню Джерзі) з богатов карпаторусинськов колекційов. Окрем того спомагав карпаторусинські выданя в Америці.
February 23, 2025 at 9:12 PM
23. фебруара 1916: Михаил Дудик, єпископ Пассаїцької візантійської єпархії, родив ся в Сент-Клер, Па. 🇺🇸 († 2007). Основав музей и бібліотеку Інститута дідузнины в Пассаїку (пак у штаті Ню Джерзі) з богатов карпаторусинськов колекційов. Окрем того спомагав карпаторусинські выданя в Америці.
23. лютого 1877: Польскій історик права Пшемыслав Домбковскій вродил ся во Львові 🇺🇦 († 1950). Його баданя о Галичыні, а предовшыткым о саноцкій земли в XV-XVI ст., містят в собі богаты даны о соспільных, етнічных і правных одношынях медже лемківскым селянством і польском шляхтом.
February 23, 2025 at 8:47 PM
23. лютого 1877: Польскій історик права Пшемыслав Домбковскій вродил ся во Львові 🇺🇦 († 1950). Його баданя о Галичыні, а предовшыткым о саноцкій земли в XV-XVI ст., містят в собі богаты даны о соспільных, етнічных і правных одношынях медже лемківскым селянством і польском шляхтом.
23. фебруара 1750: Йоан Кутка, сященник и педаґоґ, родив ся в Сукові 🇸🇰 († 1812). Выдав церьковно-славянськый букварь из значным уплывом русинської бесіды и два церьковно-славянські катехізмы. «Малый» катехізм 1801. року быв перевыданый онь 10 раз — послідньый раз у 1931. році.
February 23, 2025 at 8:32 PM
23. фебруара 1750: Йоан Кутка, сященник и педаґоґ, родив ся в Сукові 🇸🇰 († 1812). Выдав церьковно-славянськый букварь из значным уплывом русинської бесіды и два церьковно-славянські катехізмы. «Малый» катехізм 1801. року быв перевыданый онь 10 раз — послідньый раз у 1931. році.
22. фебруара 1928: Лінґвіста Павло Чучка ся родив у Баранинцьох 🇺🇦 († 2016). Спеціалізовав ся на антропонімії, выдав дакулько робут за особові назвы на Пудкарпатю. Другі Чучковы публікації критикуют карпаторусинськый рух в Украйині по 1989. рокови.
February 22, 2025 at 7:25 PM
22. фебруара 1928: Лінґвіста Павло Чучка ся родив у Баранинцьох 🇺🇦 († 2016). Спеціалізовав ся на антропонімії, выдав дакулько робут за особові назвы на Пудкарпатю. Другі Чучковы публікації критикуют карпаторусинськый рух в Украйині по 1989. рокови.
22. лютого 1814: Оскар Кольберґ, фолкльориста, етноґраф і музиколоґ, вродил ся в Пжысушы 🇵🇱 († 1890). Перепровадил етноґрафічны експедициі на східній Лемковині і Підкарпатскій Руси. Його матеріалы, выданы посмертно, містят в собі описы материяльной культуры Карпатскых Русинів.
February 22, 2025 at 6:36 PM
22. лютого 1814: Оскар Кольберґ, фолкльориста, етноґраф і музиколоґ, вродил ся в Пжысушы 🇵🇱 († 1890). Перепровадил етноґрафічны експедициі на східній Лемковині і Підкарпатскій Руси. Його матеріалы, выданы посмертно, містят в собі описы материяльной культуры Карпатскых Русинів.
14. фебруара 1966: Звонимир Няради, белетрист и литературни критичар, народзел ше у Руским Керестуре 🇷🇸 († 1993). Його лирска поезия виполнєна зоз интелектуалнима квалитетами и глїбокима рефлексиями о швеце и о власней особи. Бул вецейнїсти побиднїк поетского фестивала Струни шерца.
February 14, 2025 at 8:01 AM
14. фебруара 1966: Звонимир Няради, белетрист и литературни критичар, народзел ше у Руским Керестуре 🇷🇸 († 1993). Його лирска поезия виполнєна зоз интелектуалнима квалитетами и глїбокима рефлексиями о швеце и о власней особи. Бул вецейнїсти побиднїк поетского фестивала Струни шерца.
14. фебруара 1919: Григорій Жаткович и Юлій Ґардош приходят на Паризьку мирну конференцію як преставителі Америцької народної рады угорськых русинув (АНРУР). Рішеня АНРУР за злученя Пудкарпатської Руси з Чехословакійов стало частьов Сен-Жерменського мирного договора, што й рішило статус території.
February 14, 2025 at 7:45 AM
14. фебруара 1919: Григорій Жаткович и Юлій Ґардош приходят на Паризьку мирну конференцію як преставителі Америцької народної рады угорськых русинув (АНРУР). Рішеня АНРУР за злученя Пудкарпатської Руси з Чехословакійов стало частьов Сен-Жерменського мирного договора, што й рішило статус території.
14. лютого 1894: Симеон Пыж, соспільный діяч і публициста, вродил ся в Вапенным 🇵🇱 († 1957). Брал участ в вельох лемківскых ініциативах. В 1922 повандрувал до Америкы, был єдным з основателів Американьского Карпаторуского Центра і Лемківского Допомогового Комітета. Автор вельох статий о жытю Лемків.
February 14, 2025 at 7:30 AM
14. лютого 1894: Симеон Пыж, соспільный діяч і публициста, вродил ся в Вапенным 🇵🇱 († 1957). Брал участ в вельох лемківскых ініциативах. В 1922 повандрувал до Америкы, был єдным з основателів Американьского Карпаторуского Центра і Лемківского Допомогового Комітета. Автор вельох статий о жытю Лемків.
14. фебруара 1892: У Вілксберію 🇺🇸 основаноє Соєдиненіє грекокатоличеськых руськых братств (GCU), майстарша з дотеперь фунґуючых карпаторусинськых братськых орґанізацій у США. Соєдиненіє давало свойим членам и общинам економічну и културну пудпору, до 1945 брало участь у політиці Карпатської Руси.
February 14, 2025 at 7:15 AM
14. фебруара 1892: У Вілксберію 🇺🇸 основаноє Соєдиненіє грекокатоличеськых руськых братств (GCU), майстарша з дотеперь фунґуючых карпаторусинськых братськых орґанізацій у США. Соєдиненіє давало свойим членам и общинам економічну и културну пудпору, до 1945 брало участь у політиці Карпатської Руси.
14. фебруара 1732: Йоан Брадач, єпископ мукачовськый, родив ся в Торисках 🇸🇰 († 1772). Прилучив ся до завершеня субординації Мукачовської єпархії римокатолицькому єпископови у Яґрі. Кой єпархія удновила свою окрему юрисдикцію, став єї владыком. Кроме того ся впознают Брадачовы букварь и молитвенник.
February 14, 2025 at 7:02 AM
14. фебруара 1732: Йоан Брадач, єпископ мукачовськый, родив ся в Торисках 🇸🇰 († 1772). Прилучив ся до завершеня субординації Мукачовської єпархії римокатолицькому єпископови у Яґрі. Кой єпархія удновила свою окрему юрисдикцію, став єї владыком. Кроме того ся впознают Брадачовы букварь и молитвенник.
13. фебруара 1948: Гелена Медєши, линґвистка и редакторка, народзела ше у Руским Керестуре. Коредакторка сербско-руского (1995, 1997) и руско-сербского (2010) словнїкох, нового виданя правопису руского язика (2021). Медєши тиж була и главна редакторка «Руского слова».
February 13, 2025 at 7:00 AM
13. фебруара 1948: Гелена Медєши, линґвистка и редакторка, народзела ше у Руским Керестуре. Коредакторка сербско-руского (1995, 1997) и руско-сербского (2010) словнїкох, нового виданя правопису руского язика (2021). Медєши тиж була и главна редакторка «Руского слова».
12. фебруара 1939: У Карпатськуй Украйині проходят парламентські выборы, на котрых провладна партія, Українське національне об’єднання (92.5%), была фактично єдинов — опозиції ся не дали зареґістровати. Розслідовати нарушеня порядку не встигли — уже 15. марта К. У. проголосила свою независимость.
February 12, 2025 at 7:45 AM
12. фебруара 1939: У Карпатськуй Украйині проходят парламентські выборы, на котрых провладна партія, Українське національне об’єднання (92.5%), была фактично єдинов — опозиції ся не дали зареґістровати. Розслідовати нарушеня порядку не встигли — уже 15. марта К. У. проголосила свою независимость.
12. фебруара 1937: Алексій Ґеровськый збират Карпаторуськый конґрес у Ню-Йорку. Конґрес подав ултиматум до чехословацького уряду, требуючи затверженя автономії Пудкарпатської Руси пуд 60 днями. Мож думати, ож конґрес мав ефект на приятя першої фазы автономії в юнію 1937.
February 12, 2025 at 7:30 AM
12. фебруара 1937: Алексій Ґеровськый збират Карпаторуськый конґрес у Ню-Йорку. Конґрес подав ултиматум до чехословацького уряду, требуючи затверженя автономії Пудкарпатської Руси пуд 60 днями. Мож думати, ож конґрес мав ефект на приятя першої фазы автономії в юнію 1937.
12. фебруара 1866: Културный діятель Иван Поливка ся родив у Брезнічці 🇸🇰 († 1930). Служив головом Свидницької народної рады (1918), пак окружным школьськым інспектором у Пудкарпатськуй Руси. Быв активный у русофільськых орґанізаціях краю, збирав народні співанкы.
February 12, 2025 at 7:15 AM
12. фебруара 1866: Културный діятель Иван Поливка ся родив у Брезнічці 🇸🇰 († 1930). Служив головом Свидницької народної рады (1918), пак окружным школьськым інспектором у Пудкарпатськуй Руси. Быв активный у русофільськых орґанізаціях краю, збирав народні співанкы.
12. фебруара 1835: Анатолій Кралицькый, писатель белетрії и публіцістикы, родив ся у Чабинах 🇸🇰 († 1894). Автор многых творув, межи котрыми історичні, ґеоґрафічні и етноґрафічні начеркы за карпатськых русинув, повіданя за сільськый жывут, повісти (напр. «Князь Лаборець») и многі другі.
February 12, 2025 at 7:03 AM
12. фебруара 1835: Анатолій Кралицькый, писатель белетрії и публіцістикы, родив ся у Чабинах 🇸🇰 († 1894). Автор многых творув, межи котрыми історичні, ґеоґрафічні и етноґрафічні начеркы за карпатськых русинув, повіданя за сільськый жывут, повісти (напр. «Князь Лаборець») и многі другі.
11. фебруара 1947: Микола Каменїцки, фолклориста и поета, народзел ше у Коцуре 🇷🇸. Його поезия виражує интересованє за медзиодношенє нукашнього швета чловека и дружтва, судьбу сонароднїкох. Обявел даскельо роботи о фолклору Руснацох з окремну увагу на свой Коцур.
February 11, 2025 at 7:00 AM
11. фебруара 1947: Микола Каменїцки, фолклориста и поета, народзел ше у Коцуре 🇷🇸. Його поезия виражує интересованє за медзиодношенє нукашнього швета чловека и дружтва, судьбу сонароднїкох. Обявел даскельо роботи о фолклору Руснацох з окремну увагу на свой Коцур.
10. лютого 1934: Ватикан сотворил Апостольску Адміністрацию Лемковины на основі 9 деканатів перемышльской єпархіі. Причыном было намаганя затримати перехід на православя серед Лемків. Апостольска Адміністрация перестала фунґувати по выселінях Лемків в 1947 р.
February 10, 2025 at 7:00 AM
10. лютого 1934: Ватикан сотворил Апостольску Адміністрацию Лемковины на основі 9 деканатів перемышльской єпархіі. Причыном было намаганя затримати перехід на православя серед Лемків. Апостольска Адміністрация перестала фунґувати по выселінях Лемків в 1947 р.
9. фебруара 1929: Папа Пій XI. выдав Cum Data Fuerit — декрет за церьковный жывут грекокатоликув США. Декрет велів передати церьковный маєток єпископови, а новых сященникув обязав быти нежонатыми. Декрет спричинив розкол, включно з удділеньом Америцької карпаторуської православної єпархії (ACROD).
February 9, 2025 at 7:00 AM
9. фебруара 1929: Папа Пій XI. выдав Cum Data Fuerit — декрет за церьковный жывут грекокатоликув США. Декрет велів передати церьковный маєток єпископови, а новых сященникув обязав быти нежонатыми. Декрет спричинив розкол, включно з удділеньом Америцької карпаторуської православної єпархії (ACROD).
8. фебруара 1939: Франтїшек Данцак, священик і публіціста, ся родив у Варганївцях 🇸🇰 († 2018). Як парох у Снакові, де єден час служыв писатель Емілій Кубек, Данцак одкрыв ёго дїдовизну про сучасных Карпатьскых Русинів в Европі.
February 8, 2025 at 7:00 AM
8. фебруара 1939: Франтїшек Данцак, священик і публіціста, ся родив у Варганївцях 🇸🇰 († 2018). Як парох у Снакові, де єден час служыв писатель Емілій Кубек, Данцак одкрыв ёго дїдовизну про сучасных Карпатьскых Русинів в Европі.
7. фебруара 1936: Михайло Тиводар, етноґраф и історик, родив ся у Бедевли 🇺🇦 († 2017). Його майважна робота тото студія за традиційноє пастырство у Карпатах. Кроме того написав моноґрафію за етноґрафію Пудкарпатя и історію рудного села. Послідовно выступав против карпаторусинського руху.
February 7, 2025 at 7:00 AM
7. фебруара 1936: Михайло Тиводар, етноґраф и історик, родив ся у Бедевли 🇺🇦 († 2017). Його майважна робота тото студія за традиційноє пастырство у Карпатах. Кроме того написав моноґрафію за етноґрафію Пудкарпатя и історію рудного села. Послідовно выступав против карпаторусинського руху.
6. фебруара 1964: Анна Ґаёва, малярька і ілустраторка, ся родила в Пряшові 🇸🇰. Представителька словацької школы фантазійного реалізму. У єй творчости домінують фантазійны композіції зо сімболічным або алеґорічным обсяговым замірянём. Ґаёва ілустровала ай дакілько карпаторусиньскых публікацій.
February 6, 2025 at 7:00 AM
6. фебруара 1964: Анна Ґаёва, малярька і ілустраторка, ся родила в Пряшові 🇸🇰. Представителька словацької школы фантазійного реалізму. У єй творчости домінують фантазійны композіції зо сімболічным або алеґорічным обсяговым замірянём. Ґаёва ілустровала ай дакілько карпаторусиньскых публікацій.
5. фебруара 1941: Юлиян Сабадош, бизнисмен и културни дїяч, ше народзел у Руским Керестуре 🇷🇸 († 2017). Основал машинске подприємство в провинциї Онтарио у Канади, цо му оможлївело давац роботу карпаторусинским имиґрантам. Снователь Руского Дружтва Сиверней Америки.
February 5, 2025 at 7:15 AM
5. фебруара 1941: Юлиян Сабадош, бизнисмен и културни дїяч, ше народзел у Руским Керестуре 🇷🇸 († 2017). Основал машинске подприємство в провинциї Онтарио у Канади, цо му оможлївело давац роботу карпаторусинским имиґрантам. Снователь Руского Дружтва Сиверней Америки.
5. фебруара 1919: Искликана Руська рада, дочасный уряд русинської автономії в границях Мадярщины. Рада мала 42 представителі з Пудкарпатської Руси, єї предсідником быв Орест Сабов, пудпредсідником быв Авґустин Штефан. По формованю Совітської Мадярщины в марті 1919 Штефан си удержав чолову довжность.
February 5, 2025 at 7:00 AM
5. фебруара 1919: Искликана Руська рада, дочасный уряд русинської автономії в границях Мадярщины. Рада мала 42 представителі з Пудкарпатської Руси, єї предсідником быв Орест Сабов, пудпредсідником быв Авґустин Штефан. По формованю Совітської Мадярщины в марті 1919 Штефан си удержав чолову довжность.
4. фебруара 1945: У Сиготі 🇷🇴 ся удбыв Зїзд народных комітетув. Искликаный представителями Закарпатської Украйины, Зїзд прикликав прилучити д нюй румынську часть Марамороша. Того самого року Зїзд быв розпущеный Сталіновым розказом.
February 4, 2025 at 7:15 AM
4. фебруара 1945: У Сиготі 🇷🇴 ся удбыв Зїзд народных комітетув. Искликаный представителями Закарпатської Украйины, Зїзд прикликав прилучити д нюй румынську часть Марамороша. Того самого року Зїзд быв розпущеный Сталіновым розказом.
4. фебруара 1941: Малярь Михал Чабала ся родив у Нижнїх Чабинах 🇸🇰 († 2002). Перейшов од фіґурных композіцій і портретів до містьскых і сельскых пейзажів, головно з заселеных Карпатьскыма Русинами земель. Ёго монументалны роботы прикрашають публічны будовы в дакількох містах і селах на Словакії.
February 4, 2025 at 7:00 AM
4. фебруара 1941: Малярь Михал Чабала ся родив у Нижнїх Чабинах 🇸🇰 († 2002). Перейшов од фіґурных композіцій і портретів до містьскых і сельскых пейзажів, головно з заселеных Карпатьскыма Русинами земель. Ёго монументалны роботы прикрашають публічны будовы в дакількох містах і селах на Словакії.