Gecondoleerd.

Zeker, en daarom is het zo belangrijk dat anderen (media, wetenschap, etc.) daar kritisch op zijn en niet meegaan met het kader dat het zo belangrijk zou zijn welke partij de grootste wordt bij Nederlandse Kamerverkiezingen.

Het gaat uiteraard niet om dit ene artikel of een keer noemen dat een partij de grootste is, maar om de overdreven focus hierop, zeker nu de twee grootste partijen samen slechts een derde van de stemmen halen.

Het doet er in de praktijk enigszins toe, maar door de aandacht stelselmatig zo te richten op wie de grootste wordt, scheppen we verwachtingen bij kiezers die niet passen bij het Nederlandse stelsel. Dan gaan mensen denken dat de grootste moet regeren, "want ze hebben toch gewonnen?".

Zeker, (bijna) alle partijen zijn winnaars.

Zeker, het wordt veel gebruikt en ik maak me er zelf vast ook te vaak schuldig aan. Maar ik denk dat we hier met z'n allen scherper op kunnen zijn. Omdat het een verkeerd beeld geeft van onze verkiezingen.

Kort gezegd: "de winnaar" benoemen van zo'n versplinterde verkiezing is onzinnig en het is zeker niet "de uitslag" van die verkiezing. Als een verkiezing om een persoon gaat (president) of als één partij alleen kan regeren (VK) is dat logisch, maar in NL niet.

@hakhverdian.bsky.social en @simonotjes.bsky.social hebben hierover een mooi opiniestuk geschreven: www.nrc.nl/nieuws/2025/...

Ja, er worden fouten gemaakt als je ruim 10 miljoen stemmen moet tellen. Maar er zitten zo veel checks in het systeem, waarbij zoveel gemeenten en mensen betrokken zijn, dat de kans uitermate klein is dat tel- en optelfouten invloed hebben op de zetelverdeling.

In de spreektekst staat de voorzitter van de Kiesraad, Wim Kuijken, uitgebreid stil bij de manier waarop de Kiesraad (mogelijke) fouten en incidenten onderzoekt. www.kiesraad.nl/adviezen-en-...

Als het gaat om aandacht voor de grootste als "de winnaar": dat is logisch als deze bijv. president wordt of alleen een regering kan vormen, niet in versnipperd coalitieland. Ik vermoed echter dat deze aandacht niet samenhangt met de beslisregel in het parlement, maar met medialogica.

Er is natuurlijk wel een essentieel verschil tussen 17% en 50%+1 namelijk dat die laatste groter is dan alle alternatieven samen.

Maar het gaat hier toch niet om een meerderheid, slechts om de meeste stemmen (pluraliteit)?

En verder: natuurlijk wil de VVD liever regeren met JA21 dan met GL-PvdA. Dat kun je gewoon eerlijk zeggen zonder beroep te doen op wonderlijke argumenten zoals 'recht doen aan de uitslag'.

Voor alle duidelijkheid: alle meerderheidscoalities zijn mogelijk gemaakt door de kiezer en doen daarmee recht aan de uitslag. Het is alleen wonderlijk om een coalitie die een meerderheid ontbeert te zien als optie die meer recht doet aan de uitslag dan een coalitie met een ruime meerderheid.