Almanya’nın Stuttgart kentinde, şehir merkezinin en sembolik noktalarından biri olan Schlossplatz (Königsstraße – Kobene Meydanı), bu yıl da Dersim 1937–38’de hayatını kaybedenleri anmak için düzenlenen etkinliğe ev sahipliği yaptı. Akşam saatlerinde başlayan anmaya çok sayıda kişi katıldı; meydan, rengârenk ışıklarla aydınlanan dönme dolap ve Noel pazarı atmosferine rağmen, tamamen sessiz ve saygı içerikli bir törene dönüştü. Kalabalık, Türkçe ve Almanca mesajların yer aldığı büyük pankartlar eşliğinde toplandı.

Son günlerde Dersim’in Nazımiye ilçesine bağlı Alevi köyü Hakis (Büyükyurt) köyünde, İlçe Müftülüğü tarafından cami yapılması planlanmaktadır. Köy halkının “ihtiyacımız su, yol, sağlık ocağı” gibi ihtiyaçlarının göz ardı edilerek “cami yapılacak” yanıtı verilmesi, halkın iradesinin yok sayıldığını göstermektedir. Köyde, halkın ortak kullanımında bulunan 130 yıllık değirmenin 1994 yılında camiye dönüştürülmesi ve şimdi aynı yere yeniden cami yapılmak istenmesi, halkın inancına ve yaşam alanına müdahale anlamına gelmektedir.

Dersim coğrafyasında yaşanan acılar, tarihin her döneminde ağıtlara dönüşerek varlığını sürdürmüştür. Her taşın, her suyun başında bir ağıt yükselirken, bu acılar geçmişle bugünü birleştiren bir hatırlatma işlevi görmektedir. 1937-38 yıllarında yaşanan Dersim Katliamı, bu ağıtların en acı örneklerinden biridir. 4 Mayıs 1937'de Bakanlar Kurulu kararıyla başlatılan "Tunceli Tenkil Harekatı" sonucunda resmi rakamlara göre binlerce insan katledilmiş, on binlerce kişi ise sürgün edilmiştir.

Sevda Kurban, Pir Sultan Abdal Kültür Derneği (PSAKD) Sultangazi Şubesi yöneticisi olarak, tutuklu bulunduğu dosya kapsamında 19 Kasım Çarşamba günü hâkim karşısına çıkacak. Duruşma, İstanbul Çağlayan Adliyesi'nde 13. Ağır Ceza Mahkemesi'nde gerçekleştirilecek. Duruşma saati 10.30 olarak belirlenirken, Alevi kurumları, demokratik kitle örgütleri ve hak savunucuları, Sevda Kurban’ın serbest bırakılması çağrısında bulunuyor. Bu süreç, inanç özgürlüğü ve eşit yurttaşlık taleplerinin yeniden gündeme gelmesine vesile oluyor.

Britanya Alevi Federasyonu, 15 Kasım tarihinin Dersim’in yarım kalan adalet çağrısının sembolü olduğunu açıkladı. Yapılan yazılı açıklamada, Seyit Rıza ve arkadaşlarının idamının yalnızca bir tarihsel acı değil, aynı zamanda halkların eşitlik, özgürlük ve adalet taleplerinin hâlâ karşılık bulmadığını vurguladı. Federasyon, 88 yıldır süren hakikat arayışının toplum hafızasındaki yerinin önemine dikkat çekti. Açıklamada, Seyit Rıza ile birlikte idam edilen diğer isimlerin, halklarının onurlu direniş tarihine mühürlendikleri ifade edildi.

Altınoluk’ta Alevi-Bektaşi geleneğinin önemli iki ozanı Kul Himmet ve Pir Sultan Abdal, AKD Altınoluk Nurhan Karadağ Tiyatrosu tarafından sahneye taşınıyor. “Çağdaşımız Kul Himmet, Çağdaşımız Pir Sultan Abdal” adlı tiyatro oyunu, bu büyük ozanların mirasını modern bir yorumla izleyiciye sunmayı hedefliyor. Yazar ve yönetmen Haldun Çubukçu’nun eserinde, tarihsel derinlik ve çağdaş sahne anlayışı bir araya geliyor. Oyun, Alevi kültürünün adalet, sevgi, eşitlik ve hakikat eksenindeki yolculuğunu güçlü bir anlatım diliyle aktarıyor.

Dersim’in Bitmeyen Ağıdı: Hatice Taybara ve Geçmişin Yükü Dersim coğrafyası, tarih boyunca birçok acıya tanıklık etti. Bu acılar, her taşın ve suyun başında yükselen ağıtlarla anımsanıyor. 1937-38 yıllarında gerçekleşen Dersim Katliamı, bu acıların en derin izlerini bıraktı. Hatice Taybara, bu katliamın tanığı olarak geçmişin yükünü ağıtlara döküyor. Seyit Rıza’nın 1934 yılında bir pusuda öldürülen oğlu Baba üzerinden, birlik olamamanın getirdiği acıları dile getiriyor.

DEM Parti Dersim Milletvekili Ayten Kordu, Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne Dersim Soykırımı'nın araştırılması için bir Meclis Araştırma Komisyonu kurulmasını talep etti. Kordu, Dersim'in tarihsel olarak barışçıl bir yaşam sürdüren, eşit ve özgür halkların coğrafyası olduğunu belirtti. Ancak 1937-1938 yıllarında yaşanan Dersim Tertelesi, bu kadim coğrafyada binlerce insanın öldürülmesine, köylerin yakılmasına ve sürgünlere neden olan karanlık bir dönem olarak kayıtlara geçti.

Ludwigsburg Alevi Kültür Merkezi (LB AKM), 13 Kasım 2025 Perşembe günü gerçekleştirdiği Muhabbet Akşamı’nda, Alevi toplumunun tarihsel hafızasında derin izler bırakan Seyyid Rıza, oğlu ve yol arkadaşlarını andı. 15 Kasım 1937’de Buğday Meydanı’nda idam edilen Dersim önderlerinin unutulmaması amacıyla düzenlenen program, hem inançsal hem de toplumsal hafıza açısından önemli bir buluşma niteliği taşıdı. Çerağ Uyandırıldı, Lokmalar Paylaşıldı LB AKM İnanç Kurulu tarafından hazırlanan program, çerağların uyandırılmasıyla başladı.

Alevi Kültür Dernekleri (AKD) Genel Başkanı Seher Şengünlü Yılmaz, Sivas Valiliği ve Sivas Cumhuriyet Üniversitesi iş birliğiyle düzenlenecek olan "Pir Sultan Ocağı ve Pir Sultan Abdal Sempozyumu"na ilişkin önemli açıklamalarda bulundu. Yılmaz, bu sempozyumun Alevi inancının özünden uzak olduğunu belirterek, Pir Sultan Abdal’ın gerçek anlamını anlamadan anlatmanın imkânsız olduğunu vurguladı. Yılmaz, 2 Temmuz 1993 tarihinde yaşanan Sivas Katliamı’na da dikkat çekerek, "Madımak’ta diri diri yakılan 33 canın katilleri serbest bırakılırken sesiniz çıkmadı" dedi.

Hamburg Alevi Kültür Haftası kapsamında düzenlenen “Alevi Araştırmaları ve Okullarda Alevilik Dersleri” paneli, Alevi toplumunun eğitim alanındaki hak mücadelesine dikkat çekmek amacıyla yoğun bir katılımla gerçekleştirildi. Etkinlik, akademisyenler ve kurum temsilcilerinin katılımıyla Aleviliğin eğitimdeki yeri ve gereklilikleri üzerine kapsamlı bir tartışma platformu sundu. Panelde, Prof. Dr. Rıza Yıldırım, Prof. Dr. Cem Kara, Prof. Dr. Handan Aksünger-Kızıl ve Prof. Dr. Hüseyin Ağüçenoğlu, Aleviliğin akademik çalışmalardaki yeri, metodolojik sorunlar ve güncel araştırmalar üzerinde durdu.

Alevi-Bektaşi Kültür ve Cemevi Başkanlığı, Sivas Valiliği ve Sivas Cumhuriyet Üniversitesi iş birliğiyle 13-14 Kasım 2025 tarihlerinde “Pir Sultan Ocağı ve Pir Sultan Abdal Sempozyumu” düzenleyecek. Ancak, bu etkinlik, Sivas Madımak Katliamı’nın yaşandığı kentte devlet kurumları tarafından organize edilmesi nedeniyle Alevi toplumu ve yol önderlerinden sert tepkiler aldı. Alevi Bektaşı Federasyonu (ABF) Genel Başkanı Mustafa Arslan, sempozyumun katliamın anısını hiçe saydığını belirterek, “Madımak Oteli utanç müzesi yapılmadan ve devlet katliamlarla yüzleşmeden yapılan her şey, Alevilerle dalga geçmektir” dedi.

Dersim’in Nazımiye ilçesine bağlı Alevi köyü Hakis (Büyükyurt)’te, İlçe Müftülüğü tarafından cami inşası için başlatılan girişimlere tepkiler devam ediyor. Dersim Pirler Meclisi, yaptığı yazılı açıklamada cami inşasını “asimilasyon politikalarının güncel bir uzantısı” olarak nitelendirdi. Açıklamada, Dersim coğrafyasının yüzyıllardır Alevi inancının ve bu inancın temel ilkelerinin yaşandığı bir yer olduğu vurgulandı. Geçmişteki “ıslah”, “dönüştürme” ve “modernleştirme” girişimlerinin Alevi toplumu üzerindeki etkilerine değinilerek, günümüzdeki uygulamaların da bu tarihsel sürecin devamı olduğu ifade edildi.

Alevi-Bektaşi Kültür ve Cemevi Başkanlığı, Sivas Valiliği ve Sivas Cumhuriyet Üniversitesi iş birliğiyle 13-14 Kasım 2025 tarihlerinde “Pir Sultan Ocağı ve Pir Sultan Abdal Sempozyumu” düzenleneceği duyuruldu. Ancak, etkinliğin Sivas’ta yapılacak olması ve afişte yer alan kurum logoları Alevi kamuoyunda büyük tepki topladı. Özellikle, 2 Temmuz 1993’te 33 aydının katledildiği Madımak Katliamı’nın yaşandığı bu şehirde böyle bir etkinliğin düzenlenmesi, Alevi değerlerine yönelik bir asimilasyon girişimi olarak değerlendirildi.

Kıbrıs'ta Alevi Kültür Merkezi Derneği, Berova ile bir araya gelerek önemli bir görüşme gerçekleştirdi. Toplantının ana gündem maddeleri arasında cemevi projesi ve derneğin bütçe planlaması yer aldı. Berova, inanç özgürlüğü ve eşit yurttaşlık ilkeleri çerçevesinde Alevi toplumunun ihtiyaçlarını destekleme taahhüdünde bulundu. Cemevi projesinin hayata geçirilmesi, Alevi toplumunun kültürel ve sosyal yaşamına katkı sağlamak amacıyla büyük önem taşıyor. Bu proje, sadece Alevi inancına sahip bireyler için değil, tüm toplum için bir hoşgörü ve anlayış ortamı yaratma hedefini güdüyor.

15 Kasım 1937'de Elazığ Buğday Meydanı'nda idam edilen Seyid Rıza ve altı yoldaşı, Mainz'de düzenlenecek etkinliklerle anılacak. Rhein Main Dernekler Birliği'nin öncülüğünde, çeşitli Alevi ve Kürt derneklerinin katılımıyla iki gün sürecek anma etkinlikleri planlanıyor. 15 Kasım 2025 Cumartesi günü saat 14.00'te Mainz Römerpassage önünde gerçekleştirilecek olan sessiz anma programında, sanatçıların klamları eşliğinde çerağlar uyandırılacak ve dedelerin dualarıyla anma gerçekleştirilecek. Etkinliğe ilişkin yapılan çağrıda, halkın belleğini diri tutmak için bir araya gelme vurgusu yapıldı.

Mersin Cemevi Kadın Komisyonu Üyesi Aysel Kılavuz, Alevilikte barışın yalnızca siyasal bir talep değil, inancın özünde yatan insani bir değer olduğunu vurguladı. Kılavuz, barış sürecinin Aleviler açısından toplumsal eşitlik ve demokrasi mücadelesinin ayrılmaz bir parçası olduğunu ifade etti. “Alevilik doğadan, sevgiden ve insandan yana bir inançtır. Bizim yolumuzda savaş yoktur. Barış belki zor görünür ama aslında en doğru olandır” dedi.

Yozgat’ın Akdağmadeni ilçesine bağlı Yazılıtaş köyünün 100 yıllık yol sorunu nihayet çözüme kavuştu. Uzun yıllar boyunca hizmet alamayan köy sakinleri, yapılan asfaltlama çalışmalarıyla birlikte önemli bir rahatlama yaşadı. Yazılıtaş, Akdağmadeni ilçe merkezine 28 kilometre uzaklıkta ve 100 haneli bir orman köyü olarak biliniyor. Köy sakinleri, daha önce yaşadıkları ayrımcılığı dile getirerek sosyal medyada sorunlarına dikkat çekmişti. Bu süreçte, köy yolunun 500 metrelik kısmına mıcır dökülmesi sağlanmıştı.

Elif Ana, gerçek adıyla Elif Sugan, 20. yüzyıl Anadolu’sunda toplumsal hafızada ermişliği, bilge kimliği ve insan sevgisiyle öne çıkmış bir kadın kanaat önderidir. 1903 (bazı kaynaklarda 1908) yılında Kahramanmaraş’ın Pazarcık ilçesine bağlı, eski adıyla Pulyanlı, bugünkü adıyla Akdemir köyünde dünyaya gelmiştir. Çocukluğu Anadolu’nun kıtlık, yokluk ve yoksunluk yıllarına denk gelir. Henüz küçük yaşlarda annesini kaybettikten sonra babasının eşi tarafından büyütülmüş; toplumsal…

Dersim’den Şam’a uzanan aynı zihniyetin izleri Tarih bazen coğrafya değiştirir, ama senaryosu hep benzer kalır. Bugün Suriye’de yaşananlara yakından baktığımızda, 1920’lerin Türkiye'sini, o dönemin “kurtuluş” hikâyesini de daha iyi anlayabiliriz. Çünkü iki süreçte de sahnede farklı isimler olsa da perde arkasında aynı güçler, aynı niyetler vardı. Suriye’de, daha düne kadar ABD ve Avrupa’nın “terörist” listesinde yer alan Colani, birden “ülkesini kurtaran lider”

Dersim’de 1937-38 yıllarında gerçekleştirilen askerî harekât, binlerce insanın hayatını kaybetmesine ve on binlerce kişinin zorla sürgün edilmesine yol açtı. Bu sürecin tanıklarından biri olan Beser Uluşan, babası Bego Polat’ın yaşadığı acıların ve kayıpların, devletin arşivlerinin açılmasıyla aydınlatılması gerektiğini vurguladı. Uluşan, devletin, geçmişte yaşananların ve kayıpların izlerini ortaya çıkarması gerektiğini belirtti. Uluşan, babasının çocuk yaşta katliama tanık olduğunu, ailesini kaybettiğini ve hayatta kalmak için büyük bir mücadele verdiğini anlattı.

Dersim’in direniş önderi Seyit Rıza ve yoldaşları, idamlarının 88. yılında Avrupa’nın çeşitli şehirlerinde düzenlenecek etkinliklerle anılacak. Anmalar, Demokratik Alevi Federasyonu (FEDA) ve Demokratik Alevi Kadınlar Birliği (DAKB) öncülüğünde gerçekleştirilecek ve “Barışın Öznesi, Demokratik Toplumun Güvencesiyiz” temasıyla yapılacak. Etkinlikler 13–16 Kasım tarihleri arasında Zürih, Cenevre, Stuttgart, Paris ve Viyana gibi şehirlerde eş zamanlı olarak gerçekleştirilecek. 13 Kasım’da Zürih’te St. Jacob Kilisesi önünde saat 18.00’de Seyit Rıza ve yoldaşları anısına deyişler ve ağıtlar sunulacak.

Dersim 1937-38 Katliamı’nın yıl dönümü dolayısıyla düzenlenecek anma etkinliği, 15 Kasım Cumartesi günü saat 19.37’de Kadıköy Rıhtımı’nda gerçekleştirilecek. Anma, Dersim Araştırmalar Merkezi (DAM), Dersim Dernekleri Federasyonu (DEDEF) ve Avrupa Demokratik Dersim Birlikleri Federasyonu (ADEF) öncülüğünde yapılacak. Etkinlikte, Dersim Katliamı’nda hayatını kaybedenler anılacak ve tarih, adalet ile hafıza vurgusu yapılacak. Organizasyonlar, bu anmanın yalnızca geçmişi hatırlamak için değil, hakikat ve adalet talebini sürdürmek amacıyla gerçekleştirileceğini ifade etti.

DEM Parti Grup Başkanvekili Gülistan Kılıç Koçyiğit, Aleviliğin sosyalist öğretiyle olan bağlantısının önemine dikkat çekerek, Alevilerin toplumcu sosyalizmin örgütlenmesinde öncü bir rol üstlenebileceğini belirtti. Koçyiğit, barış süreci çerçevesinde sosyalist hareketlerin, yeni döneme dair tartışmalarını sürdürmesi gerektiğini vurguladı. Rojava deneyiminin, sosyalizmin inşasında ilham verici bir örnek olduğunu ifade eden Koçyiğit, bu deneyimin toplumsal ilişkilerin yeniden şekillendirilmesine katkı sağlayabileceğini kaydetti. Kapitalizmin kalıcı bir yönetim biçimi olduğunu savunan görüşlere karşı alternatif sosyalist deneyimlerin incelenmesi gerektiğini belirten Koçyiğit, toplumu seferber etmenin gerekliliğine de değindi.

Almanya Alevi Birlikleri Federasyonu (AABF) İnanç Kurulu, Semah’ın kutsal bağlamının korunması amacıyla cemevlerine önemli bir çağrıda bulundu. Kurul, Semah’ın yalnızca Cem erkânı içinde icra edilmesi gerektiğini vurgulayarak, bunun inancın manevî özüne aykırı olduğunu belirtti. Açıklamada, “Semah, Hakk’a ermişliğin nişanesidir; kültürel bir gösteri ya da dans değildir” denildi. AABF İnanç Kurulu, 2 Kasım 2025 tarihinde yaptığı açıklamada, Semah’ın ibadet bağlamı dışındaki gösterimlerinin inançsal değerlere zarar vereceğini ifade etti.