◾ İsrail saldırısı sonrası işin nerelere gidebileceğine dair kıymetli bir analiz. 👍
◾ Yorum: Bu aşamadan sonra İran'ın müzakere masasına dönmesini beklemediğimi, İsrail'in rejim değişikliği, İran'ın ise nükleer silah elde etmek için şartları sonuna kadar zorlayacağını tahmin etiğimi not edeyim.

Bu erken aşamada hangi senaryonun hayata geçeceğini bilmek mümkün değil. Çok muhtemelen Trump ve Netanyahu'nun hangi senaryoda anlaştıklarını da muhtemelen bilemeyeceğiz. Ama herhalvekarda daha bunalımlı bir bölgesel dengeye adım attığımız açık.

Kaldı ki bu sefer müzakere dar anlamda nükleer programın yanısıra, İran'ın balistik programında da sınırlamaları kabul etmesine yönelik olacaktır. JCPOA'nin en eleştiriye açık boyutlarından biri buydu geçmişte.

Türkiye açısından ideal çözüm ise gücünün sınırları iyice belli olan, bölgesel caydırıcılığı sınanmış bir İran yönetiminin, müzakere masasına dönmesi ve nükleer programına dair kalıcı taahütlerde bulunmayı kabul etmesidir.

Bizim için asıl rahatsız edici olan, İsrail ve ABD'nin İran'da bir rejim değişikliği senaryosunu hayata geçirmeleri olacaktır. İran'ın çözülmesi ve istikrarsızlığa düşmesi Irak ve Suriye'ye benzemez. Sonuçları ve insani boyutta tetikleyeceği olumsuzluklar çok daha ağır olur.

Bu senaryo Türkiye açısından rahatsız edici ama riski kabul edilebilir sınırlarda olan bir senaryodur. İdare edilebilir bir belirsizlik dönemidir.

ABD desteğinin de kesinleştiği bu ortamda, İran Trump'ı ABD iç politikasında zorlamak adına Hürmüz trafiğini bloke ederek veya zorlaştırarak petrol fiyatlarını artışa geçirmeye de çalışabilir.

Tahran'ın yanıtının çok kısa sürede için görünürlüğü olan ama İsrail'e askeri etkisi tartışmalı bir hava saldırısı şeklinde olması çok muhtemel. İran, vekil güçleri üzerinden İsrail içinde terör saldırıları da planlayabilir.

Birinci senaryoda saldırının amacına dair varsayım İran'ın nükleer programının engellenmesi. Bu durumda önümüzdeki günlerde ve haftalarda bir eskalasyon ister istemez yaşanacaktır. Tahran rejiminin kendi meşruiyeti açından bir yanıt vermesi şart.

Do these models exhibit a worldview that colors their answers? The answer is an unequivocal yes. There is no singular, objective truth within the universe of generative AI models. Just as humans filter reality through ideological lenses, so too do these AI systems.
3/3

I explored how LLMs were starting to shape the learning of international relations—especially when models trained in different countries on varying datasets end up
producing alternative versions of truth.
2/3

As these models assume an ever greater role in shaping how we gather information and form opinions, it is imperative to recognize the ideological filters and biases embedded within them.
2/2

My remarks partially based on my latest @carnegieeurope.bsky.social research.

The World According to GenAI

carnegieendowment.org/research/202...