Emre Taş
@rivayetederlerki.bsky.social
Minyatürleri konuşturuyorum.
Osmanlı kültür-düşünce tarihi, edebiyat, medya.
Osmanlı kültür-düşünce tarihi, edebiyat, medya.
Osman'ın rüyasındaki ağaç "devletlü" idi, göçerlikteki gibi kült değildi ama Tanrısaldı. Ozan, "gölgeli kaba ağacın kesilmesin" diye dua kılardı. Devlet donanmaya ağaç istediğinde direnen yine halktı (1770, Kartal). Nakkaş müderrisi resmederken onu ağaçla koyun koyuna düşledi...
July 4, 2025 at 7:50 AM
Osman'ın rüyasındaki ağaç "devletlü" idi, göçerlikteki gibi kült değildi ama Tanrısaldı. Ozan, "gölgeli kaba ağacın kesilmesin" diye dua kılardı. Devlet donanmaya ağaç istediğinde direnen yine halktı (1770, Kartal). Nakkaş müderrisi resmederken onu ağaçla koyun koyuna düşledi...
Yürü yigit keklik namımuz kalsun
Kene getürenler bahşişin alsun
Kırun bacakların hep yayan kalsun
Yayan kalana da çalun gagayı
Kene getürenler bahşişin alsun
Kırun bacakların hep yayan kalsun
Yayan kalana da çalun gagayı
July 3, 2025 at 8:15 AM
Yürü yigit keklik namımuz kalsun
Kene getürenler bahşişin alsun
Kırun bacakların hep yayan kalsun
Yayan kalana da çalun gagayı
Kene getürenler bahşişin alsun
Kırun bacakların hep yayan kalsun
Yayan kalana da çalun gagayı
"Ey azîz bilgil kim bu zamân-ı âhirede bir nev âyineler icâd olunmuşdur kim, her kimin çehresi donuk, tahte'l-çeşmi kara, benzi soluk dahi olsa filitîre dirler bir cilâ-yı sûretâ-yile kevserden nûş eylemiş gibi şavkır, hûriyândan sanılur, nice cânlar alur, hafazanallahiteâlâ."
July 1, 2025 at 8:03 AM
"Ey azîz bilgil kim bu zamân-ı âhirede bir nev âyineler icâd olunmuşdur kim, her kimin çehresi donuk, tahte'l-çeşmi kara, benzi soluk dahi olsa filitîre dirler bir cilâ-yı sûretâ-yile kevserden nûş eylemiş gibi şavkır, hûriyândan sanılur, nice cânlar alur, hafazanallahiteâlâ."
"Diyâr-ı İsveç'den Demürbaş Şarl, hünkârun etegüne ilticâ kılup hiss-i şükrânî-yile 'sarâyuna demürbaş ola' deyüp îkeâ dirler eşyâ-yı bin-para getürmiş idi kim tümden perâkende olup ehl-i tevhîd tarifnâmesüne kıyâs ile güc-belâ tevhîd itdiler. (İ)nsân-ı (K)âmil (E)vüne (A)lmıya."
June 30, 2025 at 8:20 AM
"Diyâr-ı İsveç'den Demürbaş Şarl, hünkârun etegüne ilticâ kılup hiss-i şükrânî-yile 'sarâyuna demürbaş ola' deyüp îkeâ dirler eşyâ-yı bin-para getürmiş idi kim tümden perâkende olup ehl-i tevhîd tarifnâmesüne kıyâs ile güc-belâ tevhîd itdiler. (İ)nsân-ı (K)âmil (E)vüne (A)lmıya."
"Ol diyârda mevsim yaz mıdur?
Bu nağmeler nâz niyâz mıdur?
Benim göñlüm kar u buz mıdur?
Bilemezim kim, nice bileyim.
Tesellîler ney mi mey midür?
İçer isem ey kâdî esbâbı bellidür.
Şâyialar hayr mı şer midür?
Bilemezim kim, nice bileyim, oy."
Bu nağmeler nâz niyâz mıdur?
Benim göñlüm kar u buz mıdur?
Bilemezim kim, nice bileyim.
Tesellîler ney mi mey midür?
İçer isem ey kâdî esbâbı bellidür.
Şâyialar hayr mı şer midür?
Bilemezim kim, nice bileyim, oy."
June 27, 2025 at 8:35 AM
"Ol diyârda mevsim yaz mıdur?
Bu nağmeler nâz niyâz mıdur?
Benim göñlüm kar u buz mıdur?
Bilemezim kim, nice bileyim.
Tesellîler ney mi mey midür?
İçer isem ey kâdî esbâbı bellidür.
Şâyialar hayr mı şer midür?
Bilemezim kim, nice bileyim, oy."
Bu nağmeler nâz niyâz mıdur?
Benim göñlüm kar u buz mıdur?
Bilemezim kim, nice bileyim.
Tesellîler ney mi mey midür?
İçer isem ey kâdî esbâbı bellidür.
Şâyialar hayr mı şer midür?
Bilemezim kim, nice bileyim, oy."
Anlamayanlar için sarih bir dille ofsayt:
Muhâcim yigit kürre kendüye irsâl olundukda hasmın hatt-ı kal'asına son müdâfi hasımdan ziyâdece yakın ise tecâvüz-i hatt yâhud ûfsayd dirler. Kimiler buna bid'at dimişlerdür fe-ammâ bu Ebü'l-fethün tâife-yi beleşânı men içün kodığı hakk töredür.
Muhâcim yigit kürre kendüye irsâl olundukda hasmın hatt-ı kal'asına son müdâfi hasımdan ziyâdece yakın ise tecâvüz-i hatt yâhud ûfsayd dirler. Kimiler buna bid'at dimişlerdür fe-ammâ bu Ebü'l-fethün tâife-yi beleşânı men içün kodığı hakk töredür.
June 26, 2025 at 3:34 PM
Anlamayanlar için sarih bir dille ofsayt:
Muhâcim yigit kürre kendüye irsâl olundukda hasmın hatt-ı kal'asına son müdâfi hasımdan ziyâdece yakın ise tecâvüz-i hatt yâhud ûfsayd dirler. Kimiler buna bid'at dimişlerdür fe-ammâ bu Ebü'l-fethün tâife-yi beleşânı men içün kodığı hakk töredür.
Muhâcim yigit kürre kendüye irsâl olundukda hasmın hatt-ı kal'asına son müdâfi hasımdan ziyâdece yakın ise tecâvüz-i hatt yâhud ûfsayd dirler. Kimiler buna bid'at dimişlerdür fe-ammâ bu Ebü'l-fethün tâife-yi beleşânı men içün kodığı hakk töredür.
"Bağ u bağçede vücûdı setr idesin.
Paçayı curâba idhâl idesin.
Mel'ûn fâş olmasıyiçün beyzâ libâs giyesin.
Eve gelicek önüni ardını yokladasın.
Mereti gördükde cımbîz ilen koparasın aslâ el sunmıyasın.
Biiznillâh nesne tokınmaz.
On güne harâret ü ishâl zuhrider ise tabibe varasın."
Paçayı curâba idhâl idesin.
Mel'ûn fâş olmasıyiçün beyzâ libâs giyesin.
Eve gelicek önüni ardını yokladasın.
Mereti gördükde cımbîz ilen koparasın aslâ el sunmıyasın.
Biiznillâh nesne tokınmaz.
On güne harâret ü ishâl zuhrider ise tabibe varasın."
June 25, 2025 at 2:56 PM
"Bağ u bağçede vücûdı setr idesin.
Paçayı curâba idhâl idesin.
Mel'ûn fâş olmasıyiçün beyzâ libâs giyesin.
Eve gelicek önüni ardını yokladasın.
Mereti gördükde cımbîz ilen koparasın aslâ el sunmıyasın.
Biiznillâh nesne tokınmaz.
On güne harâret ü ishâl zuhrider ise tabibe varasın."
Paçayı curâba idhâl idesin.
Mel'ûn fâş olmasıyiçün beyzâ libâs giyesin.
Eve gelicek önüni ardını yokladasın.
Mereti gördükde cımbîz ilen koparasın aslâ el sunmıyasın.
Biiznillâh nesne tokınmaz.
On güne harâret ü ishâl zuhrider ise tabibe varasın."
Ne paşayım ne kapudan
Nasîbim yokdur tapudan
At şinanay ey kargocu
Gelüp alasın kapudan
Nasîbim yokdur tapudan
At şinanay ey kargocu
Gelüp alasın kapudan
June 23, 2025 at 8:30 AM
Ne paşayım ne kapudan
Nasîbim yokdur tapudan
At şinanay ey kargocu
Gelüp alasın kapudan
Nasîbim yokdur tapudan
At şinanay ey kargocu
Gelüp alasın kapudan
— Süzülerek iâde.❄️
June 23, 2025 at 8:23 AM
— Süzülerek iâde.❄️
— Kapuyı örtmeyün, örtmeyün!.. Yeniçeri Kâtipliği Sınavı'nı bu sene dahi kaçuramazım!
— Yetdün yoldaş müsterîh ol, zamân vâr.
— Yetdün yoldaş müsterîh ol, zamân vâr.
June 21, 2025 at 3:06 PM
— Kapuyı örtmeyün, örtmeyün!.. Yeniçeri Kâtipliği Sınavı'nı bu sene dahi kaçuramazım!
— Yetdün yoldaş müsterîh ol, zamân vâr.
— Yetdün yoldaş müsterîh ol, zamân vâr.
🦜— Abi nasıl 1000 sayfa tez yazılır?
June 20, 2025 at 12:49 PM
🦜— Abi nasıl 1000 sayfa tez yazılır?
— Aslen bu yoğ idi derûnumdan neş'et itdi.
Levnî, 1720'de Okmeydanı ve Haliç'te düzenlenen sünnet şenliklerinin anlatıldığı Surnâme'yi resimlemekle görevlendirilmişti. Eserin sonuna doğru imzasını atarak kendini resmetmeyi ihmal etmedi. Ponçîkü'l-nakkaşân.
Levnî, 1720'de Okmeydanı ve Haliç'te düzenlenen sünnet şenliklerinin anlatıldığı Surnâme'yi resimlemekle görevlendirilmişti. Eserin sonuna doğru imzasını atarak kendini resmetmeyi ihmal etmedi. Ponçîkü'l-nakkaşân.
June 17, 2025 at 7:41 AM
— Aslen bu yoğ idi derûnumdan neş'et itdi.
Levnî, 1720'de Okmeydanı ve Haliç'te düzenlenen sünnet şenliklerinin anlatıldığı Surnâme'yi resimlemekle görevlendirilmişti. Eserin sonuna doğru imzasını atarak kendini resmetmeyi ihmal etmedi. Ponçîkü'l-nakkaşân.
Levnî, 1720'de Okmeydanı ve Haliç'te düzenlenen sünnet şenliklerinin anlatıldığı Surnâme'yi resimlemekle görevlendirilmişti. Eserin sonuna doğru imzasını atarak kendini resmetmeyi ihmal etmedi. Ponçîkü'l-nakkaşân.
Veo alternatif tarih yapımlarına da kapı aralayacak gibi. :)
June 15, 2025 at 1:21 PM
Veo alternatif tarih yapımlarına da kapı aralayacak gibi. :)
Miskîn Vînî çalar sazı
Dolanur bâğ içre bâzı
Çölmeğ içre yağ ile bal
Alur gönlin koyar nâzı
Dolanur bâğ içre bâzı
Çölmeğ içre yağ ile bal
Alur gönlin koyar nâzı
June 15, 2025 at 9:11 AM
Miskîn Vînî çalar sazı
Dolanur bâğ içre bâzı
Çölmeğ içre yağ ile bal
Alur gönlin koyar nâzı
Dolanur bâğ içre bâzı
Çölmeğ içre yağ ile bal
Alur gönlin koyar nâzı
— Açuk ko'n bre, essün!
June 13, 2025 at 8:33 AM
— Açuk ko'n bre, essün!
Muhâlefet yaşı epey düşük.
Bozoklu Şeyh Celal ayaklanmasının Osmanlı paşası Şehsuvaroğlu Ali Bey tarafından bastırılması. Bitlisli Şükrî’nin Selimnamesi’nde yer alan bu minyatür, Osmanlı saray nakkaşhanesinin pek yeğlemediği biçimde, bir halk hareketini ilk kez betimliyor.
April 14, 2025 at 8:35 PM
Muhâlefet yaşı epey düşük.
MİNYATÜRLÜ SÖZLÜK 🧵
"Abdaldan paşa, ağaçtan maşa olmaz"
Nitelikleri uygun olmayanlar verilen görevleri yapamaz, makamları kaldıramaz.
Abdal, Kalenderî, gezgin derviş ⬇️
"Abdaldan paşa, ağaçtan maşa olmaz"
Nitelikleri uygun olmayanlar verilen görevleri yapamaz, makamları kaldıramaz.
Abdal, Kalenderî, gezgin derviş ⬇️
![Minyatür ablümünü sipariş veren Fransız misafir Pierre Girardin bu dervişe, “ne Allah ne şeytan tanırlar, dünyanın en azılı suçlularıdır” diye kayıt düşmüş. Elindeki keseye bakılırsa gezgin derviş, baş aşağı ettiği kesesinin boş olduğunu göstererek para dileniyor. Figures Naturelles de Turquie, res. Hüseyin İstanbulî [?], 1688. Fransa Ulusal Ktp., N. Od. 7.](https://cdn.bsky.app/img/feed_thumbnail/plain/did:plc:gk75vzijnuw2co6yqxxzopc7/bafkreihd55qfe6z7r5dvnknh5l4enl2toaoko6cfqyjq7pf2vd2ki6hdju@jpeg)
![Görevi nedeniyle İstanbul’a seyahat eden Pierre Girardin'in, Türk nakkaşa sipariş ettiği kıyafetnâmede derviş-seyyah tipine yer verilir. Dervişler nefislerini terbiye etmek ve Tanrı’nın hikmetlerini keşfetmek için seyahatlere çıkarlar, geceleri tekke, mağara veya harabelerde yatarlardı. “Örümcek Dede dervişi” notunu taşıyan minyatürdeki bu figür, ellerinde bohça ve asasıyla seyahat hâlinde görülüyor. Figures Naturelles de Turquie, res. Hüseyin İstanbulî [?], 1688. Fransa Ulusal Ktp., N. Od. 7.](https://cdn.bsky.app/img/feed_thumbnail/plain/did:plc:gk75vzijnuw2co6yqxxzopc7/bafkreidbju6huhslqa7yqyfhdoujihyver7xqwle2nmdvbp5vowwt2juwm@jpeg)
April 14, 2025 at 7:36 AM
MİNYATÜRLÜ SÖZLÜK 🧵
"Abdaldan paşa, ağaçtan maşa olmaz"
Nitelikleri uygun olmayanlar verilen görevleri yapamaz, makamları kaldıramaz.
Abdal, Kalenderî, gezgin derviş ⬇️
"Abdaldan paşa, ağaçtan maşa olmaz"
Nitelikleri uygun olmayanlar verilen görevleri yapamaz, makamları kaldıramaz.
Abdal, Kalenderî, gezgin derviş ⬇️
Bozoklu Şeyh Celal ayaklanmasının Osmanlı paşası Şehsuvaroğlu Ali Bey tarafından bastırılması. Bitlisli Şükrî’nin Selimnamesi’nde yer alan bu minyatür, Osmanlı saray nakkaşhanesinin pek yeğlemediği biçimde, bir halk hareketini ilk kez betimliyor.
April 11, 2025 at 7:07 AM
Bozoklu Şeyh Celal ayaklanmasının Osmanlı paşası Şehsuvaroğlu Ali Bey tarafından bastırılması. Bitlisli Şükrî’nin Selimnamesi’nde yer alan bu minyatür, Osmanlı saray nakkaşhanesinin pek yeğlemediği biçimde, bir halk hareketini ilk kez betimliyor.
Bikaç hû eyledi kırdı feverânı
Celâlî olıcak saldı cereyânı
Kıyıcınun çohdur fısk u hezeyânı
Gel kardaş aldanma yık şu devrânı
Târîh-i Zemânevî, 1446, s. 46.
Celâlî olıcak saldı cereyânı
Kıyıcınun çohdur fısk u hezeyânı
Gel kardaş aldanma yık şu devrânı
Târîh-i Zemânevî, 1446, s. 46.
April 10, 2025 at 6:52 AM
Bikaç hû eyledi kırdı feverânı
Celâlî olıcak saldı cereyânı
Kıyıcınun çohdur fısk u hezeyânı
Gel kardaş aldanma yık şu devrânı
Târîh-i Zemânevî, 1446, s. 46.
Celâlî olıcak saldı cereyânı
Kıyıcınun çohdur fısk u hezeyânı
Gel kardaş aldanma yık şu devrânı
Târîh-i Zemânevî, 1446, s. 46.
"Ol devirde reâyâ bey' ü şirâyı yâ'ni alum satumı kat' ü terk idüp aduna bey'-kat' dirlerdi, taleb-i adl ile akçamuzı var u yoğa sarf itmeyüp adl'den hâric olan ehl-i örf taallukâtuna akça yidürmezüz deyü isyân-ı mûnise kılurlardı. İbâdullâhun kılıncı uş ol iş idi."
Tarih-i Zamânevî, 1446, s. 27.
Tarih-i Zamânevî, 1446, s. 27.
April 9, 2025 at 6:59 AM
"Ol devirde reâyâ bey' ü şirâyı yâ'ni alum satumı kat' ü terk idüp aduna bey'-kat' dirlerdi, taleb-i adl ile akçamuzı var u yoğa sarf itmeyüp adl'den hâric olan ehl-i örf taallukâtuna akça yidürmezüz deyü isyân-ı mûnise kılurlardı. İbâdullâhun kılıncı uş ol iş idi."
Tarih-i Zamânevî, 1446, s. 27.
Tarih-i Zamânevî, 1446, s. 27.
"Bir zâlim Nemrûd var idi, anun âkibeti nic'oldı? Mâzînün zâlim Nemrûd'ını bir sinğek-i sagîre ilen helâk eden Rabbülâlemîn zamâne nemrûdlarunı dahi küçürek bir sinğekden sagîrü's-sagîr bir sebeb ilen kat'iyyen helâk ider."
Şabkalu Nâcî Beğ, Yalan u Talan Falan ü Fülân, s. 10.
Şabkalu Nâcî Beğ, Yalan u Talan Falan ü Fülân, s. 10.
April 8, 2025 at 7:09 AM
"Bir zâlim Nemrûd var idi, anun âkibeti nic'oldı? Mâzînün zâlim Nemrûd'ını bir sinğek-i sagîre ilen helâk eden Rabbülâlemîn zamâne nemrûdlarunı dahi küçürek bir sinğekden sagîrü's-sagîr bir sebeb ilen kat'iyyen helâk ider."
Şabkalu Nâcî Beğ, Yalan u Talan Falan ü Fülân, s. 10.
Şabkalu Nâcî Beğ, Yalan u Talan Falan ü Fülân, s. 10.