Voorbereiding NAVO-top Den Haag is XXL, maar conclusies top waarschijnlijk XXS
Zomaar de zoveelste NAVOtop wordt het zeker niet, eind juni in Den Haag. Met nog vijf weken te gaan, is dat meteen ook wel zon beetje het enige wat vaststaat. Veel is nog onzeker. Komt de Amerikaanse president Donald Trump Krijgt de Oekraense president Zelensky, afgelopen jaren eregast, dit keer eigenlijk wel een uitnodigingppNAVOtopman Rutte oogt als altijd optimistisch over het slagen van Den Haag. Maar op het hoofdkwartier van de militaire alliantie zijn diplomaten ook nerveus en bezorgd.ppAl eerder werd duidelijk dat de top zo kort mogelijk zal zijn. Op die manier hoopt de organisatie te voorkomen dat Trump, die niet houdt van lang vergaderen, ongeduldig wordt en dat openlijke onmin zichtbaar wordt.ph2Drie paragrafenh2pIngewijden laten de NOS weten dat ook het zogenoemde communiqu, de conclusies die bij zon bijeenkomst horen, hyperkort zal worden. Hooguit drie paragrafen, is de verwachting nu.ppTer vergelijking: het communiqu van de top in Washington vorig jaar had 44 paragrafen, waarvan alleen al zes over NAVOhulp aan Oekrane. In Vilnius, een jaar eerder, wisten de landen het zelfs eens te worden over 90 paragrafen.ppZonder eensgezindheid onder lle 32 leden van het bondgenootschap, kan er niets getekend worden. En dat is meteen de verklaring voor de laaggespannen verwachtingen voor de top in Den Haag op dit punt. Met Trump 2 is het op veel punten moeilijk, zo niet onmogelijk, overeenstemming te bereiken, denken betrokkenen. En dus beginnen ze er gewoon niet aan.ppHoe korter hoe beter, zegt een van hen. Ik wil niet uitsluiten dat er helemaal geen conclusies komen, zegt een ander. Een beproefde strategie, zegt Bob Deen van instituut Clingendael. In plaats van rollebollend over straat gaan, eenheid uitstralen. Een korte verklaring hoeft niet per se een slechtere top te betekenen, het hang ervan af wat het dan nog wl haalt.ppOok daarover zijn zorgen. In de conclusies van de drie toppen sinds februari 2022, toen Rusland Oekrane binnenviel, stond steevast dat Rusland de belangrijkste en meest directe bedreiging vormt voor de veiligheid van de alliantie. Maar het is zeer onzeker of die tekst opnieuw de eindstreep haalt, zeggen diplomaten.ppOfficile reden: volgens de Amerikanen zou zon tekst gesprekken tussen Rusland en Oekrane over een staakthetvuren in de weg kunnen zitten. Maar op het NAVOhoofdkwartier vermoeden velen dat ook iets anders meespeelt: een Amerikaanse draai die ingezet lijkt richting toenadering tot Rusland.ph2Ruslandh2pRutte hield zich op de vlakte toen persbureau ANP hem er deze week bij de voorbereidende top in Antalya naar vroeg. Ik verwacht dat de focus van de top in Den Haag vooral ligt op dat we zeker stellen dat het geld voor defensie er is, dat de producten er zijn, en dat het over Oekrane gaat. Daarna kijken we wat de precieze vorm van het communiqu zal zijn, zei hij. Het woord Rusland viel niet.ppHet is moeilijk voorstelbaar dat in de conclusies niets over Rusland als dreiging voor de alliantie komt te staan. De NAVO werd opgericht als bescherming tegen de dreiging van de SovjetUnie. De landen in het oosten van de alliantie vrezen dat Poetin na een bestand in Oekrane zijn oog op hen laat vallen zij maakten immers deel uit van de Sovjetinvloedssfeer. Estland, Letland en Littouwen maakten zelfs van de SovjetUnie deel uit. Ook zij moeten akkoord gaan met een afsluitende tekst, en zullen erop staan dat man en paard genoemd worden.ppNiets lijkt meer hetzelfde in de alliantie na de herverkiezing van Trump. Maar zijn boodschap dat de VS niet langer voor Europese veiligheid wil zorgen is bepaald niet nieuw, de bondgenoten hadden beter moeten weten.ppDoor de NAVOtop uit 2018 in Brussel bijvoorbeeld. De Britse Financial Times omschreef die als de meest chaotische NAVOtop ooit. Trump was vastbesloten naar Brussel gekomen: hij zou uit de alliantie stappen, schrijft de krant, die sprak met aanwezigen die huiverden bij hun herinneringen.ph2Defensieuitgavenh2pOok toen al zei de Amerikaanse president het luid en duidelijk. De andere NAVOlanden moesten hun defensieuitgaven verdubbelen, anders zou de VS op 1 januari 2019 het bondgenootschap verlaten. Ik ben duizend miljoen procent voor de NAVO, maar niet onder deze voorwaarden, aldus Trump.ppNu kijkt niemand nog op van dit soort dreigementen, maar in 2018 was het reden voor crisisoverleg. Mark Rutte moest de top redden, schrijft de krant, de gladde, eloquente leider uit Nederland had alles in huis wat daarvoor nodig was. Hij kon vleien, tijdrekken en tot overeenstemming komen. Het werkte. Door Trump cijfers te laten zien hoeveel mr de bondgenoten aan het investeren waren, verliet de Amerikaanse president uiteindelijk toch tevreden Brussel.ppMaar de alliantie was gehavend door de publieke verdeeldheid. Dat nachtmerriescenario moet in Den Haag voorkomen worden. En dus doet Rutte wat hij in 2018 ook deed. Toen als premier van Nederland, nu als NAVOtopman: Trump prijzen en de andere bondgenoten aansporen dat ze uiterlijk in 2032 5 procent moeten investeren in hun defensie.ppAls dat lukt, kunnen Rutte n Den Haag alsnog succes claimen: de nieuwe NAVOnorm zal dan de geschiedenisboeken ingaan als het Haagse investeringsplan, zoals Rutte het in Antalya noemde.ppEr kan nog van alles veranderen, benadrukken diplomaten. Iedereen weet: het chte onderhandelen over het communiqu begint vaak pas op het laatste moment. Het benoemen van de Russische dreiging zal een flink diplomatiek gevecht worden. Voor nu lijkt het hierop uit te lopen: Den Haag krijgt een ultrakorte top, met zo mogelijk nog kortere conclusies.ppMeer weten over de voorbereiding van de top Check onze video over de grootste veiligheidsoperatie ooit:p