Ama dış zırhının mekanik hasar alması durumunda radyoaktif izotoplar çevreye yayılabilir. Tabi sıvı ya da gaz formunda ise. Katı ise türüne bağlı olarak bütün olarak da kalabilir. O zaman bir sorun olmaz. Diğer türlü bir kaçak riski olur ama büyük sorun yaratmaz. Çok radyoaktif olmaz içindeki

Yani günlük hayatta kullanılabilir seviyeye gelmesine çok daha uzun süre var. Ama kritik uygulamalarda, çok düşük güç gereksinimi olan sistemlerde kullanılabilir. Henüz Watt seviyesinde güç üretemiyor.

İçinde fisyon gerçekleşmiyor. Reaktör yok. Yani patlama olması mümkün değil. Sadece bozunma oluyor. Yani radyoaktif atomlar bozunarak farklı atomlara dönüşüyor. Bu sırada etrafına yaydıkları enerjinin bir kısmından elektrik üretiliyor. Tabi henüz hala çok düşük güçlerde elektrik üretiyor.

Temel bilimlerde çok zayıfız. Ülkemizde kısa sürede kar getirebilecek, rant olan yatırımlar çok daha fazla rağbet görüyor. Ama özellikle temel bilimler gibi 20-30 yıllık birikim gereken alanlara yeterli destek sağlanmıyor. Bu koşullarda önümüzdeki 20 yılda reaktör görmek zor. Yanılmak dileğiyle...

Yani akademik çalışmaların desteklenmesi ve gelişmiş altyapılara bütçe ayrılması gerekiyor. Şuanda çok yetersiz. Biraz daha fazla bütçe ödememek için CERN'e tam üye bile olmuyoruz. Yani CERN'den alınabilecek fayda da düşüyor. Pek çok uluslararası deneye yeterli bütçe ayırıp insan göndermiyoruz.

Yani mevcut hızla ilerlersek THM kapsamında 5 tesisin birden açılması 2050 yılını bulur. O zamana kadar demode kalacak teknoloji zaten. İyi bir planlama ve yatırım ile 20 yılda hepsi mümkün. Ama bunun için nitelikli iş gücü lazım. Ülkemizin akademiyi desteklemesi lazım. Maalesef yeterli iş gücü yok.

2015'te bakanlığa sunulan Türk Hızlandırıcı Merkezi (THM) projesine bütçe çıkmadı. İlk önce elektron hızlandırıcısı olan TARLA'yı (Turkish Accelerator and Radiation Laboratory) kurun dediler. TARLA muhtemelen 2028 veya belki de sonrasında açılır. THM kapsamında proton hızlandırıcı da planlanıyordu.

Bugünden başlansa 10 yıla ilk prototipleri görürüz. Çok iyi bir planlama ile 20 yıla yüksek güçte reaktörler yapılabilir. Ancak bu ihtimal ülke gerçeklerinden epey uzak. Şimdi başlansa 30 yıla belki toryum kullanacak yüksek güçte santraller yapabiliriz. Tabi bütçe kesintileri olmadığını varsayarsak.

Hızlandırıcı güdümlü sistemler yerine Ergimiş Tuz Reaktörleri (MSR - Molten Salt Reactor) de kullanılabilir. Yüksek enerjili (GeV) proton hızlandırıcıyı yakın zamanda geliştirip kuramayız. Şimdi çalışmalarına başlansa bile 10 yılı geçer kullanıma hazır olması. MSR teknolojisi gelecek vaat ediyor.

Doğada ²³³Toryum değil ²³²Toryum bulunuyor. Tabi ²³²Th fisil yani bölünebilen bir atom değil. ²³³Uranyum ise fisil olduğu için enerji üretebilir. Bu nedenle ²³²Th'un nötron yutup reaksiyonlar sonucu ²³³U olması gerekiyor. Proton hızlandırıcıdan çıkan protonlar hedefe çarptırılarak nötron üretiliyor

28.2 Tesla 😱

Köyde karanlık bir yerde telefondan çekmiştim bu fotoğrafı. Ama tripot olmadığı için ağaç parçasına yaslayıp denemeler yaptım. Daha sabit olsa biraz daha netlik/keskinlik artardı muhtemelen.