เราชอบความคลุมเครือในงานเขียนที่เว้นว่างให้ผู้อ่านตีความอยู่แล้วและ Ferrante ก็เลือกใช้ได้น่าประทับใจ เขาออกแบบจุดเริ่มต้นและจุดจบมาอย่างดีด้วยความตั้งมั่นแน่วแน่จริงๆ สิ่งที่ชอบที่สุดคือการเขียน มันทรงพลัง จัดจ้าน ลึกซึ้ง เรื่องนี้ (ขอนับรวมสี่เล่มเป็นหนึ่งเดียว—มันช่างกลมกลืนต่อเนื่องเสียเหลือเกิน) ทำให้ Elena Ferrante กลายเป็นหนึ่งใน all time favourite authors ของเราเลย 🌟

จริงๆ อยากได้เล่ม Gothic Tales ของเพนกวินคลาสสิกที่มีเรื่องนี้รวมอยู่ด้วย แต่เผอิญเจอเล่มขาวนี้ก่อน เราก็ซื้อหมด มีไว้ก่อนอุ่นใจ

(ไม่เกี่ยวกับเนื้อเรื่อง) อ่านแล้วนึกถึงแม่เป็นระยะ เพราะปกหลังเป็นรูปเม็ดมะขามที่แม่ชอบเล่าว่าสมัยเด็กๆ เอามาเล่นหมากเก็บ แล้วตอนที่นั่งอ่านใกล้จะจบ แม่เดินผ่านมาถามว่าเรื่องอะไร ทำไมถึงชื่อนักอ่านคนสุดท้าย เรากำลังจะซึ้งๆ ก็ไปไม่ถูกเลย 😂 ปกติแม่ไม่ค่อยถามเราเรื่องหนังสือหรอก

ตลอดทั้งเรื่องคนอ่านไม่ได้รู้ชื่อของ narrator เลยราวกับว่าเธอไม่มีตัวตน ซึ่งเราก็รู้สึกว่าเป็นอย่างนั้นจริงๆ เธอโดดเดี่ยวเศร้าสร้อยและไม่รู้จักตัวเอง ไม่รู้ว่าตัวเองต้องการอะไรจึงยอมจำนนต่อความคาดหวังของสังคม อึดอัดคับข้องตลอดทั้งเรื่อง เราก็เลยชอบฉากจบที่เธอได้อิสรภาพกลับมา

อยากลองอ่านเล่มนี้มานานเพราะ Natalia Ginzburg เป็น influence ที่สำคัญต่อ Elena Ferrante นักเขียนที่เราชอบมากในช่วงนี้ อ่านแล้วก็เข้าใจทันทีว่าทำไม แต่ถ้าให้เทียบกันเราชอบงานของ Ferrante มากกว่าเพราะยุคสมัยที่เขาเขียนถึงมันคาบเกี่ยวกับโลกของเราชัดเจนกว่า

ในเล่มนี้มิติการเมืองเข้มข้นขึ่นมาก แม้ว่าเลนูจะกลายเป็นแม่ที่ต้องคงอยู่ใน domestic space เพื่อลูกและสามีจนถูกตัดขาดจากโลกภายนอกไปกลายๆ แต่การเมืองอิตาลีในยุค 70s ก็เดือดพล่านปะทุรุนแรงอยู่เบื้องหลัง นี่คิดว่าเล่มสี่ซึ่งเป็นเล่มสุดท้ายน่าจะพีคสุดแน่ๆ 🔥🔥