RSA: Οι συνέπειες της τρίμηνης αναστολής ασύλου για τους πρόσφυγες – «Ανθρώπινη αξιοπρέπεια σε αναστολή»
Με τη λήξη του μέτρου της αναστολής της πρόσβασης στο άσυλο, η Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο (RSA) καταγράφει τις συνθήκες στα κέντρα κράτησης, τα διαδικαστικά κενά και την αυθαίρετη εφαρμογή του μέτρου. Όπως τονίζει, «οι συνθήκες διαβίωσης στα κέντρα κράτησης Αμυγδαλέζας και Σιντικής ήταν και παραμένουν μέχρι σήμερα εξαιρετικά επιβαρυντικές: έως 15 άτομα ανά κοντέινερ σε συνθήκες εμφανούς υπερσυνωστισμού, πολλοί χωρίς κρεβάτι ή στρώμα, με σοβαρές ελλείψεις καθαριότητας και συντήρησης, μειωμένη πρόσβαση σε νερό, ιδίως σε ζεστό νερό, και παρουσία εντόμων και φιδιών. Οι περισσότεροι δεν έλαβαν ποτέ ρούχα ή βασικά είδη προσωπικής υγιεινής, και συχνά έμεναν με τα ίδια ρούχα που φορούσαν κατά το ταξίδι τους από τη Λιβύη. Η πρόσβαση σε ιατρική φροντίδα ήταν ελάχιστη, ενώ η έλλειψη διερμηνείας ήταν καθολική. Οι κρατούμενοι συχνά καλούνταν να υπογράψουν έγγραφα χωρίς να γνωρίζουν το περιεχόμενό τους, το κράτος δεν παρείχε δωρεάν νομική βοήθεια, ενώ οι ακολουθούμενες διαδικασίες ήταν γεμάτες ασάφεια και αντιφάσεις». Η αναλυτική μελέτη της RSA περιέχει και τη μαρτυρία ενός κρατούμενου πρόσφυγα, το όνομα του οποίου έχει αλλαχθεί για λόγους προστασίας. Ο Sawar καταγγέλλει τις απάνθρωπες και εξευτελικές συνθήκες, αλλά και τη ρατσιστική συμπεριφορά που δέθηκαν αυτός και συγκρατούμενοί του.
__Antonis Zouridakis / SOOC
The Press Project
13 Νοεμβρίου 2025 | 16:27:53
Σχόλια
Μοιράσου το __
* __Facebook
* __Twitter
* __LinkedIn
* __Reddit
Σε μια εκτενή ανάλυση, που περιλαμβάνει και μαρτυρίες κρατούμενου πρόσφυγα, η Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο «αποτιμά την περίοδο αυτή, με βάση τις υποθέσεις ανθρώπων που εκπροσώπησε και όσα οι δικηγόροι μας διαπίστωσαν στις επιτόπιες επισκέψεις τους. Η RSA έχει αναλάβει από την πρώτη στιγμή εφαρμογής του μέτρου αλλά και στη συνέχεια, την εκπροσώπηση συνολικά 33 ανθρώπων από το Σουδάν, το Νότιο Σουδάν, την Ερυθραία, την Υεμένη και την Αίγυπτο, που έφτασαν το καλοκαίρι στην Κρήτη και τη Γαύδο από τη Λιβύη, στους οποίους επιβλήθηκε η αναστολή ασύλου και τέθηκαν υπό κράτηση στο Προαναχωρησιακό Κέντρο Κράτησης Αλλοδαπών (ΠΡΟΚΕΚΑ) Αμυγδαλέζας και στην Ειδική Εγκατάσταση Κράτησης (ΕΕΚ) Σιντικής».
Τονίζει ότι «τα ευρήματα αποκαλύπτουν σοβαρές παραβιάσεις θεμελιωδών δικαιωμάτων, μεταξύ των οποίων η αυθαίρετη κράτηση, η έλλειψη πρόσβασης στη διαδικασία ασύλου και στη νομική συνδρομή και η απουσία αποτελεσματικών εγγυήσεων προστασίας».
Σημειώνεται ότι όπως έχει εξηγήσει σε άρθρο του στο ΤPP ο δικηγόρος, ειδικευμένος στοι Προσφυγικό Δίκαιο, Σπύρος Απέργης, το μέτρο της αναστολής της πρόσβασης στο άσυλο ήταν μία πολλαπλή αποτυχία της κυβέρνησης. Αφενός η Ελλάδα παραβίασε το διεθνές και ευρωπαϊκό δίκαιο, αφετέρου και ως προς ως προς το δηλωμένο στόχο της κυβέρνησης, την αποτροπή των παράτυπων εισόδων αλλοδαπών μέσω Βόρειας Αφρικής, η αναστολή του ασύλου δεν είχε το παραμικρό αποτέλεσμα.
Η RSA αναφέρει αρχικά ότι «κατά τη διάρκεια των τριών μηνών εφαρμογής του μέτρου, δύο αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) (14/08/2025, 29/08/2025) υπέδειξαν ασφαλιστικά μέτρα, απαγορεύοντας την απέλαση ανθρώπων που στερήθηκαν την πρόσβαση στη διαδικασία ασύλου. Παρά τα επανειλημμένα αυτά «σήματα κινδύνου», η πρακτική συνεχίστηκε, οδηγώντας περίπου 2.000 άτομα σε παρατεταμένη και αδικαιολόγητη κράτηση, υπό συνθήκες που παραβιάζουν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια».
Κατά την περίοδο της αναστολής ασύλου, «όσοι έφταναν στη χώρα τοποθετούνταν αυτομάτως υπό διοικητική κράτηση, χωρίς να μπορούν να ζητήσουν άσυλο και χωρίς να ενημερώνονται για τα δικαιώματά τους. Οι περισσότεροι μεταφέρθηκαν σε κλειστούς χώρους στην Αμυγδαλέζα και τη Σιντική, όπου οι συνθήκες διαβίωσης ήταν και παραμένουν εξαιρετικά επιβαρυντικές. Από τους ανθρώπους που εκπροσωπούμε στην Σιντική, μέχρι σήμερα παραμένουν και οι τρεις στη δομή, μολονότι οι άνθρωποι με καταγωγή από το Νότιο Σουδάν και την Υεμένη έχουν καταγραφεί και παραλάβει δελτία αιτούντων άσυλο. Σε ό,τι αφορά την Αμυγδαλέζα, οι πολίτες Σουδάν, Νότιου Σουδάν και Ερυθραίας μεταφέρθηκαν στο Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης (ΚΥΤ) Μαλακάσας ή/και Διαβατών, οι πολίτες Υεμένης αφέθηκαν ελεύθεροι χωρίς να τοποθετηθούν σε δομή φιλοξενίας, οι πολίτες Αιγύπτου εξακολουθούν να κρατούνται στην Αμυγδαλέζα, ενώ δύο ανήλικοι μεταφέρθηκαν σε δομή φιλοξενίας ανηλίκων».
Η RSA καταγγέλλει πως «στην Αμυγδαλέζα, διέμεναν αρχικά έως και 14 άτομα σε κοντέινερ 8 θέσεων ύπνου, με αποτέλεσμα έξι να κοιμούνται στο πάτωμα σε υποτυπώδη, χειροποίητα στρώματα. Στη συνέχεια, διέμεναν 4-6 άτομα σε κοντέινερ, σε αρκετά από τα οποία δεν λειτουργούσε το ρεύμα ή το κλιματιστικό υπό συνθήκες καύσωνα, ενώ σε άλλα δεν υπήρχε καν λειτουργικό μπάνιο».
«Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν έλαβαν ρούχα ή εσώρουχα, και πολλοί παρέμεναν με τα ρούχα με τα οποία είχαν ταξιδέψει. Οι εντολείς μας μας ανέφεραν συστηματικά ότι δεν τους δόθηκαν ούτε κουβέρτες ή σεντόνια, και συχνά σκεπάζονταν με σακούλες σκουπιδιών για να αντιμετωπίσουν το κρύο και την υγρασία. Μόλις στις 15/10/2025 διανεμήθηκαν κουβέρτες. Είδη προσωπικής υγιεινής δόθηκαν μόλις μία ή δύο φορές κατά τη διάρκεια της κράτησης, ενώ οι άνθρωποι έπιναν νερό αμφίβολης ποιότητας αποκλειστικά από εξωτερική βρύση στο προαύλιο. Όπως ενημερωθήκαμε πρόσφατα, τον Οκτώβριο οι αρχές μετέφεραν τους ανθρώπους σε νέα πτέρυγα, όπου αναγκάστηκαν να μείνουν περίπου 20 άτομα ανά κοντέινερ» συνεχίζει.
### «Οι κρατούμενοι καλούνταν να υπογράψουν έγγραφα χωρίς να γνωρίζουν το περιεχόμενό τους»
«Οι διαδικασίες που ακολουθήθηκαν ήταν γεμάτες ασάφεια και αντιφάσεις» καταγγέλλει η RSA και εξηγεί:
«Σε πολλές περιπτώσεις οι κρατούμενοι καλούνταν να υπογράψουν έγγραφα χωρίς να γνωρίζουν το περιεχόμενό τους, καθώς δεν υπήρχε διερμηνεία. Στη Σιντική, δεν υπήρχε συνδρομή διερμηνέα, ενώ τα έντυπα επίδοσης συντάσσονταν και υπογράφονταν στα ελληνικά. Στην Αμυγδαλέζα, ενημερωθήκαμε ότι διερμηνείς της Frontex παρείχαν συνδρομή στην Αστυνομία – με παρουσία στον χώρο κράτησης. Έχουμε καταθέσει αίτημα πληροφοριών στη Frontex για διευκρινίσεις στις 27/08/2025, που δεν έχει απαντηθεί μέχρι σήμερα. Ωστόσο, οι επιδόσεις των αποφάσεων επιστροφής σε όλους τους εντολείς μας έγιναν πλασματικά, με «ημερομηνία επίδοσης» την 31/07/2025 και πανομοιότυπη σημείωση «αρνήθηκε» στο πεδίο της υπογραφής του ανθρώπου στα αποδεικτικά επίδοσης που μας δόθηκαν. Οι κρατούμενοι μας ανέφεραν ότι όποια έγγραφα πήραν στα χέρια τους, τους δόθηκαν χωρίς διερμηνεία, ενώ όσες φορές χρειάστηκε, διερμήνευε συγκρατούμενος που γνώριζε κάποια αγγλικά.
Υπογραμμίζουμε ότι σε κανέναν από τους ανθρώπους που κρατούνταν λόγω της αναστολής ασύλου δεν παρείχε το κράτος δωρεάν νομική συνδρομή για να προσφύγουν κατά των αποφάσεων απέλασης σε βάρος τους. Η κρίσιμη απουσία νομικής βοήθειας, την οποία υποχρεούνται να παρέχουν οι αρχές, επισημάνθηκε και από την Ολομέλεια Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδας.
Οι διαδικασίες προσφυγής κατά των αποφάσεων απέλασης δεν ήταν ομοιόμορφες στις δύο δομές. Σε προσφυγές που κατατέθηκαν «εκπρόθεσμα», δηλαδή μετά την πενθήμερη προθεσμία που ορίζει ο νόμος, στις υποθέσεις της Σιντικής θεωρήθηκαν παραδεκτές και εξετάστηκαν στην ουσία (αν και απορρίφθηκαν), ενώ στις υποθέσεις της Αμυγδαλέζας, οι προσφυγές που θεωρήθηκαν εκπρόθεσμες δεν εξετάστηκαν στην ουσία τους.
Σοβαρά υπήρξαν τα διαχειριστικά προβλήματα και στην αντιμετώπιση των δικηγόρων, καθώς η ΕΕΚ Σιντικής ανέφερε ότι δεν διαθέτει ειδική διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (email), ενώ το Τμήμα Αλλοδαπών Σερρών της Διεύθυνσης Αστυνομίας Σερρών, στο οποίο παραπέμπονται οι δικηγόροι, δεν τηρεί ηλεκτρονικό φάκελο του πληθυσμού με αποτέλεσμα να καθυστερεί σημαντικά η διεκπεραίωση αιτημάτων διοικητικής φύσης. Σε υποθέσεις όπου ζητήσαμε τους φακέλους των εντολέων μας, χρειάστηκε να ζητηθούν τα έγγραφα από τους ίδιους τους εντολείς μας για να φωτοτυπηθούν και να μας αποσταλούν».
### Η μαρτυρία κρατούμενου πρόσφυγα
Η αναλυτική μελέτη της RSA περιέχει και τη μαρτυρία ενός κρατούμενου πρόσφυγα, το όνομα του οποίου έχει αλλαχθεί για λόγους προστασίας. Ο Sawar καταγγέλλει τις απάνθρωπες και εξευτελιστικές συνθήκες, αλλά και τη ρατσιστική συμπεριφορά που δέθηκαν αυτός και συγκρατούμενοί του.
Αναλυτικά:
«Στο κέντρο κράτησης υπήρχαν κάποιες εκατοντάδες άτομα, αλλά ελάχιστες τουαλέτες και δύο μπάνια. Το νερό ήταν πάντα κρύο. Δεν μας επιτρεπόταν να πάμε πουθενά επειδή ήμασταν κρατούμενοι. Παίρναμε φαγητό μόνο μία φορά τη μέρα, στη 1 το μεσημέρι, και το επόμενο γεύμα θα ερχόταν ξανά την ίδια ώρα την επόμενη ημέρα. Κάθε άτομο έπαιρνε δύο μεγάλα μπουκάλια νερό.
Μέσα σε ένα κοντέινερ υπήρχαν μερικές φορές 15 άτομα, άλλες 8 ή 9. Πολλοί ανέπτυξαν δερματικά προβλήματα, γιατί δεν είχαμε σαπούνι ούτε καθαρά ρούχα. Φορούσαμε τα ίδια ρούχα που είχαμε από τη Λιβύη. Εγώ είχα μόνο ένα μαύρο μπουφάν και το ίδιο παντελόνι με το οποίο έφυγα από τη Λιβύη. Είχα ακόμη τα καλοκαιρινά παπούτσια με τα οποία είχα έρθει. Ζήτησα παπούτσια και ζεστά ρούχα, αλλά δεν πήραμε τίποτα. Καμία οργάνωση δεν ήρθε να μας βοηθήσει.
Κοιμόμουν σε ένα κοντέινερ με έξι άτομα. Κοιμόμουν στο πάτωμα, μόνο με μια κουβέρτα. Καθαρίζαμε μόνοι μας το δωμάτιο, γιατί κανείς άλλος δεν το έκανε. Στο δωμάτιο όπου μένω τώρα μένουν δέκα άτομα, και ακόμη δεν έχουμε ζεστό νερό.
Δεν είδα ποτέ γιατρό όσο ήμουν υπό κράτηση. Όποτε ρωτούσα, μου έλεγαν «αύριο». Όταν αρρώστησα, απλά έμεινα στο κρεβάτι μέχρι να νιώσω καλύτερα. Υπήρχαν και άτομα με αναπηρίες που τα πήγαιναν στο ισόγειο. Στο καμπ όπου βρίσκομαι τώρα υπάρχει κοντά μια μικρή κλινική. Όταν είχα γρίπη, πήγα εκεί και μου έδωσαν φάρμακα.
Δεν υπήρχε διερμηνέας στην κράτηση. Οι αστυνομικοί μας έδιναν χαρτιά να υπογράψουμε και έλεγαν: «Αν θέλεις μετάφραση, κάν’ τη μόνος σου». Δεν είδα ποτέ διερμηνέα, εκτός από μία φορά για τα αραβικά. Έπρεπε μόνοι μας να παλέψουμε για να επικοινωνήσουμε και να καταλάβουμε τι συμβαίνει.
Πέρασα δυόμισι μήνες υπό κράτηση. Εκείνο το διάστημα ένιωθα ανεπιθύμητος, σαν να μη νοιάζεται κανείς για μένα. Όλοι γνωρίζουν πόσα έχει υποφέρει ο λαός μου, κι όμως μας φέρθηκαν σαν να μην έχουμε καμία αξία.
Όταν βρισκόμουν υπό κράτηση, οι αστυνομικοί και οι φύλακες δεν ήταν ευγενικοί μαζί μας. Δεν συμπαθούσαν τους μαύρους ανθρώπους και συχνά ασκούσαν βία. Θυμάμαι μια μέρα που ρώτησα έναν αστυνομικό πότε θα μας άφηναν να φύγουμε από το καμπ. Με κοίταξε και μου είπε: «Είσαι σκύλος.» Του απάντησα: «Δεν είμαι σκύλος.» Κάποιος άλλος με ρώτησε μια φορά: «Γιατί είσαι μαύρος;»
Μια μέρα, ενώ τρεις από εμάς – όλοι μαύροι άνδρες – στεκόμασταν στην ουρά περιμένοντας να πάρουμε φαγητό, ένας αστυνομικός μας είπε ότι είμαστε εγκληματίες. Αυτό με πλήγωσε βαθιά.
Οι άνθρωποι στο καμπ προσπάθησαν να διαμαρτυρηθούν. Φώναζαν: «Θέλουμε να βγούμε έξω!». Ένας άντρας συμμετείχε στη διαμαρτυρία, και η αστυνομία προσπάθησε να τον σταματήσει. Τέσσερις αστυνομικοί μπήκαν σε ένα δωμάτιο όπου βρίσκονταν δύο άτομα και άρχισαν να τα χτυπούν. Δεν υπήρξε καβγάς μεταξύ μας· θέλαμε μόνο ελευθερία και καλύτερη μεταχείριση.
Όταν ήρθαν οι δικηγόροι, όλα άρχισαν να αλλάζουν. Είπαμε: «Αυτοί είναι η ελπίδα μας, αυτοί θα μας βοηθήσουν να βγούμε.» Χωρίς αυτούς, θα ήμασταν ακόμη μέσα. Υπήρχε ένας άνθρωπος που σχεδόν έχασε τα λογικά του· έκλαιγε κάθε μέρα.
Τώρα νιώθω πολύ καλύτερα. Ξεκίνησα να διακρίνω ξανά την ελπίδα και το μέλλον. Κατά τη διάρκεια της κράτησης ένιωθα απελπισία, και κάποια στιγμή σκέφτηκα ακόμα και να βάλω τέλος στη ζωή μου, γιατί ένιωθα ότι δεν είχε νόημα. Τώρα όμως νιώθω διαφορετικά. Η αστυνομία εδώ που είμαστε τώρα μας φέρεται καλύτερα. Μας μιλά με σεβασμό και επικρατεί ηρεμία.
Η ζωή δεν είναι εύκολη φυσικά, αλλά τουλάχιστον τώρα έχω ελπίδα. Όλοι εδώ έχουμε τα δικά μας προβλήματα. Αυτό που χρειαζόμαστε περισσότερο είναι ρούχα, ζεστασιά και τη δυνατότητα να δουλέψουμε. Αυτός είναι ένας νέος τόπος για εμάς, και θέλουμε να ξεκινήσουμε μια νέα ζωή.
Ο πατέρας μου είναι άρρωστος, και θέλω να βρω δουλειά για να βοηθήσω την οικογένειά μου και να τους προσφέρω μια καλύτερη ζωή. Είμαι επίσης εδώ, στην Ελλάδα, για να συνεχίσω τις σπουδές μου, να χτίσω ένα μέλλον για τον εαυτό μου και να συμβάλω στην κοινωνία. Θα σέβομαι και θα τηρώ τους κανόνες της Ελλάδας και θα κάνω ό,τι καλύτερο μπορώ για να ζήσω ειρηνικά μέσα στην κοινότητα».
Μοιράσου το __
* __Facebook
* __Twitter
* __LinkedIn
* __Reddit