azvirayesh
banner
farhadghorbanzade.bsky.social
azvirayesh
@farhadghorbanzade.bsky.social
▫️هیچ.
▫️دنیا نیرزد آنکه پریشان کنی دلی.
▫️دلباختۀ ایران و باشندگانش.
چند کتاب فارسی که خواندن آن‌ها دایرۀ واژگانی را گسترش می‌دهد و نثر را بهبود می‌بخشد:
ـ اسرارالتوحید، به کوشش محمدرضا شفیعی کدکنی.
ـ تاریخ سیستان (به‌ویژه بخش نخست)، به کوشش محمدتقی بهار.
ـ تاریخنامۀ طبری.
ـ ترجمۀ تفسیر طبری.
ـ سفرنامۀ ناصرخسرو.
ـ سیاست‌نامه، خواجه نظام‌الملک.
ـ قابوسنامه.
February 12, 2025 at 5:10 AM
چهار واژۀ پایان‌یافته به «ـَر» / ar- که در شکسته‌نویسی، «ـَر» / به «ـِه» / بدل می‌شود:
آخَر (عربی: آخِر)
اگر
دیگر
مگر
در این واژه‌ها نخست هم‌خوانِ (صامتِ) «ر» حذف شده و سپس واکۀ (مصوتِ) پایانیِ a- به e- بدل شده‌است. یعنی:
آخه
اگه
دیگه
مگه
در شکسته‌نویسی، نوشتن این واژه‌ها به‌صورت‌های زیر پذیرفتنی نیست:
آخِ
اگِ
دیگِ
مگِ
April 28, 2024 at 2:01 PM
‏1️⃣ چند اصطلاح پزشکی فارسی در قرن ۴:
‏امروزه اصطلاحات فارسی زیر فراموش شده‌اند یا کم‌کاربردند یا در معنی دیگری به‌کار می‌روند و به‌جای آن‌ها، معادل عربی‌شان کاربرد دارد. عربی زبان فارسی را غنی ساخته، ولی موجب فراموش شدن بسیاری از واژه‌های فارسی نیز شده و به آن آسیب‌هایی زده‌است:
December 15, 2023 at 8:26 PM
یک ساعت فکر کردن بهتر از هفتاد سال ویرایش است.

▫️فرهاد قربان‌زاده
October 23, 2023 at 6:30 AM
لغت‌نامه (دهخدا و همکاران)، با همۀ ارجمندی‌اش، نیازمند ویرایش است. پیشینیان این اثر سترگ را برای ما به یادگار گذاشته‌اند و بر ماست که با ویرایش آن، اثری شایسته‌تر برای آیندگان به‌جا بگذاریم. لغت‌نامه سرشار از اطلاعات ارزشمندِ زبانی و ادبی است که اگر ویرایش شود، امکان بهره‌وری از این اطلاعات دوچندان می‌شود.
August 30, 2023 at 6:23 AM
‏جز: به‌جز
‏جزء: یکی از

‏سو: طرف
‏سوء: بد

‏ما: ضمیر اول‌شخص جمع
‏ماء: آب

‏هر همزه‌ای حذف‌شدنی نیست.
August 4, 2023 at 7:50 PM
دربارۀ «راجع‌به» و «راجب» و «راجه به»‏

اگر در فارسی غیررسمی «راجع‌به» را به‌جای «راجب»، به‌صورت «راجه به» می‌نوشتند، دقیق‌تر و قاعده‌مندتر بود. در فارسی گاهی «ع» پایانی حذف می‌شود و اگر واکۀ پیش از «ع» e باشد، در خط این واکه با «ه» نشان داده می‌شود. مانند «طلایع» که از قدیم به «طلایه» بدل شده‌است.
July 31, 2023 at 6:54 AM
اگر هنگام نوشتن، دو واژۀ هم‌معنی با بسامد نزدیک به هم به ذهنمان می‌رسد که یکی فارسی و دیگری بیگانه است و در آن بافت می‌توان هردو را به‌کار برد، بهتر است واژۀ فارسی را به‌کار ببریم:
استحضار: آگاهی
الی: تا
اهتمام: کوشش
اغلب: بیشتر
کذب: دروغ
به این فهرست می‌توان هزاران واژۀ دیگر نیز افزود.

◽️ فرهاد قربان‌زاده
July 10, 2023 at 8:31 AM
دربارۀ عبارت «تُن ماهی»
«تُن» نام نوعی ماهی است. عبارتِ «تُنِ ماهی» مانند عبارتِ «سفیدِ ماهی» یا «کپورِ ماهی» است. چون واژۀ «تُن» برای مردم شفاف نبوده، گمان کرده‌اند به معنی «کنسرو» است و منظورشان از «تنِ ماهی» همان «کنسروِ ماهیِ تُن» یا «کنسروِ تُن» است. اشکالی هم ندارد.

◽️فرهاد قربان‌زاده
July 10, 2023 at 8:30 AM
چند ترکیب با Persian «ایرانی»:

Persian blinds: کرکرۀ پشت پنجره
Persian blue: آبی فیروزه‌ای
Persian carpet / rug: فرش ایرانی
Persian cat: گربۀ ایرانی
Persian greyhound: سگ تازی ایرانی
Persian lamb: برۀ قره‌کُل
Persian lilac: یاسمن
Persian melon: طالبی، گرمک
Persian red: قرمز لاکی

فرهاد قربان‌زاده
July 10, 2023 at 8:29 AM
بر فرزندان خود نام نیکو نهید، مانند نام‌های شاهنامه‌ای:
اسفندیار، بابک، باربد، به‌آفرید، بهرام، بیژن، پیروز، تهمینه، جمشید، خسرو، رویین، رُهام، رودابه، ساسان، سام، سهراب، سیاوش، سیندخت، فرامرز، فرانک، فریدون، کارن (قارن)، کاوه، کتایون، کیارش، کیانوش، کیومرث، گرشاسب، منیژه، ناهید، هما.

◽️ فرهاد قربان‌زاده
July 10, 2023 at 8:26 AM
در جمله‌های پرسشی، جز به‌ندرت، استفاده از یک نشانۀ پرسش کافی است، ولی اگر از چیزی خیلی تعجب کرده‌اید، می‌توانید از سه نشانۀ تعجب (!!!) نیز استفاده کنید.
سه نشانۀ تعجب یعنی خیلی تعجب کرده‌ام، ولی چند نشانۀ پرسش (؟؟؟) به معنی این نیست که خیلی سؤال دارم!

◽️ فرهاد قربان‌زاده
July 10, 2023 at 8:25 AM
در فارسی به‌جای f*cking می‌گوییم «کوفتی»، «لعنتی»، «زهرماری»، «وامانده»، «صاحب‌مرده»، «آشغال» یا معادل‌های مناسب دیگر:
ده‌میلیون فاکینگ تومن.
ده‌میلیون تومنِ کوفتی.
نیاز نیست که چون در انگلیسی «فاکینگ» در وسط عبارت می‌آید، در فارسی هم معادلش را در وسط عبارت بیاوریم.

◽️ فرهاد قربان‌زاده
July 10, 2023 at 8:23 AM
در فارسی از قدیم گرایش (و نه قاعده) این بوده‌است که واژه‌های دارای دو تکواژ دوحرفی و گاه سه‌حرفی سرهم نوشته شوند:
آبدار
آبرو
پیشرو
دلبر
دلربا
دلگیر
رهبر
رهپو
رهرو
شهپر
همتا
همسر
یکتا
در فارسی هرچه دو تکواژ سازندۀ یک واژه طولانی‌تر شود، گرایش به جدانویسی آن افزایش می‌یابد.

◽️ فرهاد قربان‌زاده
July 10, 2023 at 8:22 AM
به نام نامی ایران، ...
July 3, 2023 at 3:50 AM