Elhuyar Zientzia
@elhuyarzientzia.bsky.social
Zientziako eta teknologiako euskarazko hedabide digitala | zientzia.eus
Gaur-gaurko gaiak formatu desberdinetan, arin zein sakon.
Gaur-gaurko gaiak formatu desberdinetan, arin zein sakon.
🍳 Juanjo Aurrekoetxea: "Elikagaiak, hantura eta gaixotasun kardiobaskularrak"🗞️ ⤵️
Elikagaiak, hantura eta gaixotasun kardiobaskularrak
Dietari eta osasunari buruzko ebidentzia zientifikoa apurka-apurka ari da ezagutzen. Osasun-zientzietan gaixotasun askoren kausa askotarikoek eta arr…
zientzia.eus
November 18, 2025 at 7:02 AM
🍳 Juanjo Aurrekoetxea: "Elikagaiak, hantura eta gaixotasun kardiobaskularrak"🗞️ ⤵️
🗓️ Efemeridea
Gaurko egunez, 2017an, Rosa Menéndez López CSICeko lehen presidente emakumezkoa bihurtu zen. Grafenoa lortzeko kostu txikiko metodo bat asmatu zuen 👇
Gaurko egunez, 2017an, Rosa Menéndez López CSICeko lehen presidente emakumezkoa bihurtu zen. Grafenoa lortzeko kostu txikiko metodo bat asmatu zuen 👇
Rosa Menéndez López
Kimikaria da, eta grafenoa lortzeko kostu txikiko metodo bat asmatu zuen.
zientzia.eus
November 17, 2025 at 6:07 PM
🗓️ Efemeridea
Gaurko egunez, 2017an, Rosa Menéndez López CSICeko lehen presidente emakumezkoa bihurtu zen. Grafenoa lortzeko kostu txikiko metodo bat asmatu zuen 👇
Gaurko egunez, 2017an, Rosa Menéndez López CSICeko lehen presidente emakumezkoa bihurtu zen. Grafenoa lortzeko kostu txikiko metodo bat asmatu zuen 👇
🗣️ #Kimu, euskarazko txatbota
Ixak Sarasua @orainlp.bsky.social adimen artifizialeko zentroko ikertzaileari elkarrizketa 📻 ⤵️
Ixak Sarasua @orainlp.bsky.social adimen artifizialeko zentroko ikertzaileari elkarrizketa 📻 ⤵️
Kimu, erakundeei begira garatutako euskarazko txatbota
Orai adimen artifizialeko zentroak Kimu garatu du, euskaraz funtzionatzen duen txatbot bat. Erkundeei eta enpresei begira garatu dute, ez txatbot orokor moduan. Ixak Sarasua Antero garatzaileetako batek azaldu digu nola egin duten eta zertarako den eta zertarako ez den. Eta gainera Kimurekin berarekin hitz egin dugu elkarrizketa honetan.
zientzia.eus
November 17, 2025 at 12:02 PM
🗣️ #Kimu, euskarazko txatbota
Ixak Sarasua @orainlp.bsky.social adimen artifizialeko zentroko ikertzaileari elkarrizketa 📻 ⤵️
Ixak Sarasua @orainlp.bsky.social adimen artifizialeko zentroko ikertzaileari elkarrizketa 📻 ⤵️
❗️Hegazti-gripearen birusak gogor jo zuen Hego Amerikaren hegoaldean, 2023an. Itsas hegazti eta itsas ugaztun mordoa hil ziren. Orain, Hego Georgiako itsas elefanteen populazioa erdira murriztu du 🗞️⤵️
Hego Georgiako itsas elefanteen populazioa erdira murriztu du hegazti-gripeak
Hego Georgiako itsas elefanteen populazioa erdira murriztu da hegazti-gripearen ondorioz. Horixe erakusten dute Communicatons Biology aldizkarian ar…
zientzia.eus
November 17, 2025 at 8:15 AM
❗️Hegazti-gripearen birusak gogor jo zuen Hego Amerikaren hegoaldean, 2023an. Itsas hegazti eta itsas ugaztun mordoa hil ziren. Orain, Hego Georgiako itsas elefanteen populazioa erdira murriztu du 🗞️⤵️
🧫Antimikrobianoen Erabileraz Kontzientziatzeko Nazioarteko Astea
“Fagoak gure lagunak”, antibiotikoen krisiaren aurrean joka dezaketen funtzio estrategikoaz. Asisa Fundazio Katedraren ikus-entzunezko onenaren saria irabazi du #Teknopolisek
📺 🔗
teknopolis.elhuyar.e...
“Fagoak gure lagunak”, antibiotikoen krisiaren aurrean joka dezaketen funtzio estrategikoaz. Asisa Fundazio Katedraren ikus-entzunezko onenaren saria irabazi du #Teknopolisek
📺 🔗
teknopolis.elhuyar.e...
November 17, 2025 at 7:00 AM
🧫Antimikrobianoen Erabileraz Kontzientziatzeko Nazioarteko Astea
“Fagoak gure lagunak”, antibiotikoen krisiaren aurrean joka dezaketen funtzio estrategikoaz. Asisa Fundazio Katedraren ikus-entzunezko onenaren saria irabazi du #Teknopolisek
📺 🔗
teknopolis.elhuyar.e...
“Fagoak gure lagunak”, antibiotikoen krisiaren aurrean joka dezaketen funtzio estrategikoaz. Asisa Fundazio Katedraren ikus-entzunezko onenaren saria irabazi du #Teknopolisek
📺 🔗
teknopolis.elhuyar.e...
November 14, 2025 at 2:30 PM
🗓️ Efemeridea
Gaurko egunez, 1958an, Shafrira Goldwasser zientzialari-konputazionala jaio zen. Kriptografiaren eta konputazio teorikoaren munduko adierazle handienetako bat 👇
Gaurko egunez, 1958an, Shafrira Goldwasser zientzialari-konputazionala jaio zen. Kriptografiaren eta konputazio teorikoaren munduko adierazle handienetako bat 👇
Shafrira Goldwasser zientzialari-konputazionala
Kriptografiaren eta konputazio teorikoaren munduko adierazle handienetako bat. 2012an Turing Saria jaso zuen, kriptografiaren zientzia iraultzeagatik.
zientzia.eus
November 14, 2025 at 12:00 PM
🗓️ Efemeridea
Gaurko egunez, 1958an, Shafrira Goldwasser zientzialari-konputazionala jaio zen. Kriptografiaren eta konputazio teorikoaren munduko adierazle handienetako bat 👇
Gaurko egunez, 1958an, Shafrira Goldwasser zientzialari-konputazionala jaio zen. Kriptografiaren eta konputazio teorikoaren munduko adierazle handienetako bat 👇
🗣️ Eli Gallego Moreiro nutrizionista eta dietistari elkarrizketa, elikaduraren eta osasunaren arteko erlazioaz. Osasun psikikoa eta alderdi soziala aintzat hartu ditu.
Hemen entzun:🎙️🔗zientzia.eus/podcast...
@elhuyar @donostiakultura
Hemen entzun:🎙️🔗zientzia.eus/podcast...
@elhuyar @donostiakultura
November 14, 2025 at 7:00 AM
🗣️ Eli Gallego Moreiro nutrizionista eta dietistari elkarrizketa, elikaduraren eta osasunaren arteko erlazioaz. Osasun psikikoa eta alderdi soziala aintzat hartu ditu.
Hemen entzun:🎙️🔗zientzia.eus/podcast...
@elhuyar @donostiakultura
Hemen entzun:🎙️🔗zientzia.eus/podcast...
@elhuyar @donostiakultura
Reposted by Elhuyar Zientzia
🎯 #Zurrunbiloa proiektua aurrera doa. #DANOBATGROUP-ek babestutako proiektuak gazteen osasun mentala jarri du erdigunean.
👏 2 aste barru jakingo dugu ea 🌀#Zurrunbiloa-rentzat den 𝗥𝗶𝗸𝗮𝗿𝗱𝗼 𝗔𝗿𝗿𝗲𝗴𝗶 𝗞𝗮𝘇𝗲𝘁𝗮𝗿𝗶𝘁𝘇𝗮 𝗦𝗮𝗿𝗶𝗮 -ko Komunikazio saria.
🤝 #euskaltelebista #ElgoibarkoUdala
👏 2 aste barru jakingo dugu ea 🌀#Zurrunbiloa-rentzat den 𝗥𝗶𝗸𝗮𝗿𝗱𝗼 𝗔𝗿𝗿𝗲𝗴𝗶 𝗞𝗮𝘇𝗲𝘁𝗮𝗿𝗶𝘁𝘇𝗮 𝗦𝗮𝗿𝗶𝗮 -ko Komunikazio saria.
🤝 #euskaltelebista #ElgoibarkoUdala
November 13, 2025 at 11:43 AM
🎯 #Zurrunbiloa proiektua aurrera doa. #DANOBATGROUP-ek babestutako proiektuak gazteen osasun mentala jarri du erdigunean.
👏 2 aste barru jakingo dugu ea 🌀#Zurrunbiloa-rentzat den 𝗥𝗶𝗸𝗮𝗿𝗱𝗼 𝗔𝗿𝗿𝗲𝗴𝗶 𝗞𝗮𝘇𝗲𝘁𝗮𝗿𝗶𝘁𝘇𝗮 𝗦𝗮𝗿𝗶𝗮 -ko Komunikazio saria.
🤝 #euskaltelebista #ElgoibarkoUdala
👏 2 aste barru jakingo dugu ea 🌀#Zurrunbiloa-rentzat den 𝗥𝗶𝗸𝗮𝗿𝗱𝗼 𝗔𝗿𝗿𝗲𝗴𝗶 𝗞𝗮𝘇𝗲𝘁𝗮𝗿𝗶𝘁𝘇𝗮 𝗦𝗮𝗿𝗶𝗮 -ko Komunikazio saria.
🤝 #euskaltelebista #ElgoibarkoUdala
🗓️ Efemeridea
Gaurko egunez, 1715ean, Dorothea Erxleben medikua jaio zen, Alemanian medikuntzan doktoretza lortu zuen lehen emakumea 👇
Gaurko egunez, 1715ean, Dorothea Erxleben medikua jaio zen, Alemanian medikuntzan doktoretza lortu zuen lehen emakumea 👇
Dorothea Erxleben medikua
Alemanian medikuntzan doktoretza lortu zuen lehen emakumea (1754). Urte batzuk lehenago tratatu bat argitaratu zuen emakumeei unibertsitatera joaten utzi behar zitzaiela argudiatuz.
zientzia.eus
November 13, 2025 at 6:09 PM
🗓️ Efemeridea
Gaurko egunez, 1715ean, Dorothea Erxleben medikua jaio zen, Alemanian medikuntzan doktoretza lortu zuen lehen emakumea 👇
Gaurko egunez, 1715ean, Dorothea Erxleben medikua jaio zen, Alemanian medikuntzan doktoretza lortu zuen lehen emakumea 👇
🌱 @ehu.eus-ko ikertzaileak Antartikako basamortu izoztuko landareen funtzionamendua aztertzen ari dira. Aukera txikiena ere baliatzen duten landareak.
📺 🔗teknopolis.elhuyar.e...
📺 🔗teknopolis.elhuyar.e...
November 13, 2025 at 12:02 PM
🌱 @ehu.eus-ko ikertzaileak Antartikako basamortu izoztuko landareen funtzionamendua aztertzen ari dira. Aukera txikiena ere baliatzen duten landareak.
📺 🔗teknopolis.elhuyar.e...
📺 🔗teknopolis.elhuyar.e...
🔴 Erregai fosilen karbono-isurien errekorra izango da 2025ean.
Global Carbon Budget txostenaren arabera, energia-sistemen deskarbonizazioa aurrera doan arren, aldaketa ez da nahikoa munduko energia-eskariaren hazkundea orekatzeko 🗞️⤵️
Global Carbon Budget txostenaren arabera, energia-sistemen deskarbonizazioa aurrera doan arren, aldaketa ez da nahikoa munduko energia-eskariaren hazkundea orekatzeko 🗞️⤵️
Erregai fosilen karbono-isurien errekorra izango da 2025ean
Global Carbon Budget (Karbonoaren Aurrekontu Globala) erakundeak kalkulatu duenez, aurten, erregai-fosilen erabileraren ondorioz, 38.100 milioi tona …
zientzia.eus
November 13, 2025 at 7:00 AM
🔴 Erregai fosilen karbono-isurien errekorra izango da 2025ean.
Global Carbon Budget txostenaren arabera, energia-sistemen deskarbonizazioa aurrera doan arren, aldaketa ez da nahikoa munduko energia-eskariaren hazkundea orekatzeko 🗞️⤵️
Global Carbon Budget txostenaren arabera, energia-sistemen deskarbonizazioa aurrera doan arren, aldaketa ez da nahikoa munduko energia-eskariaren hazkundea orekatzeko 🗞️⤵️
🗓️ Efemeridea
Irene Crespin geologoa jaio zen gaurko egunez, 1896an. Australiako mikrofosilak ikertu zituen. Foraminiferoei buruzko lan aipagarria egin zuen 👇
Irene Crespin geologoa jaio zen gaurko egunez, 1896an. Australiako mikrofosilak ikertu zituen. Foraminiferoei buruzko lan aipagarria egin zuen 👇
Irene Crespin geologoa
Bere ikerketa-lanak Australiako mikrofosilen azterketa izan zuen ardatz, eta lan aipagarriak egin zituen foraminiferoei (protista ameboide talde bat) buruz.
zientzia.eus
November 12, 2025 at 6:01 PM
🗓️ Efemeridea
Irene Crespin geologoa jaio zen gaurko egunez, 1896an. Australiako mikrofosilak ikertu zituen. Foraminiferoei buruzko lan aipagarria egin zuen 👇
Irene Crespin geologoa jaio zen gaurko egunez, 1896an. Australiako mikrofosilak ikertu zituen. Foraminiferoei buruzko lan aipagarria egin zuen 👇
🎯 Guillermo Roa: abokatuek gidatzen dituzte AEBak, eta ingeniariek gidatzen dute Txina. “Txina, AEB eta deskarbonizazioa”
🗞️🔗 zientzia.eus/artikul...
🗞️🔗 zientzia.eus/artikul...
November 12, 2025 at 12:08 PM
🎯 Guillermo Roa: abokatuek gidatzen dituzte AEBak, eta ingeniariek gidatzen dute Txina. “Txina, AEB eta deskarbonizazioa”
🗞️🔗 zientzia.eus/artikul...
🗞️🔗 zientzia.eus/artikul...
👩🦰 Antisorgailu hormonalek % 20 handitzen dute bularreko minbizia izateko arriskua 🗞️⤵️
Antisorgailu hormonalek % 20 handitzen dute bularreko minbizia izateko arriskua
Erlazioa aldatu egiten da erabilera-denboraren eta beste arrisku-faktoreen arabera
zientzia.eus
November 12, 2025 at 9:01 AM
👩🦰 Antisorgailu hormonalek % 20 handitzen dute bularreko minbizia izateko arriskua 🗞️⤵️
🗣️ Idurre Labaka, Antartikan mediku. Euskal Herritik 12.000 kilometrora, beste mediku baten laguntzarik ez izatea da bere esperientziaren alderik gogorrena
📺🔗teknopolis.elhuyar.e...
📺🔗teknopolis.elhuyar.e...
November 12, 2025 at 7:00 AM
🗣️ Idurre Labaka, Antartikan mediku. Euskal Herritik 12.000 kilometrora, beste mediku baten laguntzarik ez izatea da bere esperientziaren alderik gogorrena
📺🔗teknopolis.elhuyar.e...
📺🔗teknopolis.elhuyar.e...
🗓️ Efemeridea
Mildred Dresselhaus fisikaria jaio zen gaurko egunez, 1930ean. Nanomaterialen ikerketan aitzindaria izan zen 👇
Mildred Dresselhaus fisikaria jaio zen gaurko egunez, 1930ean. Nanomaterialen ikerketan aitzindaria izan zen 👇
Mildred Dresselhaus fisikaria
Nanomaterialen ikerketan aitzindaria izan zen. Zientziaren Domina Nazionala eskuratu zuen (1990, AEB), materialen propietate elektronikoei buruz eta zientzia- eta ingeniaritza-arloan emakumeentzako aukerak sustatzen egindako lanagatik.
zientzia.eus
November 11, 2025 at 6:07 PM
🗓️ Efemeridea
Mildred Dresselhaus fisikaria jaio zen gaurko egunez, 1930ean. Nanomaterialen ikerketan aitzindaria izan zen 👇
Mildred Dresselhaus fisikaria jaio zen gaurko egunez, 1930ean. Nanomaterialen ikerketan aitzindaria izan zen 👇
🔬 Elektrizitatea garraiatzeko eta biltegiratzeko gaitasuna duten proteinak sortu dituzte @cicbiomagune.bsky.social, @bcmaterials.bsky.social eta #CICenergiGUNE-n 🗞️ ⤵️
Proteinak, elektrizitatea garraiatzeko eta biltegiratzeko
Elektrizitatea garraiatzeko eta biltegiratzeko gaitasuna duten proteinak sortu dituzte CIC biomaGUNE, BCMaterials eta CIC energiGUNE ikerketa-zentro…
zientzia.eus
November 11, 2025 at 12:02 PM
🔬 Elektrizitatea garraiatzeko eta biltegiratzeko gaitasuna duten proteinak sortu dituzte @cicbiomagune.bsky.social, @bcmaterials.bsky.social eta #CICenergiGUNE-n 🗞️ ⤵️
🐟 Kerguelen uharteetako laborategi naturala. Espezie arrotz baten inbasioa nola gertatu den eta hango ekosisteman zer eragin izan duen ikertu dute @ehu.eus @inrae-france.bsky.social
📺 🔗teknopolis.elhuyar.e...
📺 🔗teknopolis.elhuyar.e...
November 11, 2025 at 8:09 AM
🐟 Kerguelen uharteetako laborategi naturala. Espezie arrotz baten inbasioa nola gertatu den eta hango ekosisteman zer eragin izan duen ikertu dute @ehu.eus @inrae-france.bsky.social
📺 🔗teknopolis.elhuyar.e...
📺 🔗teknopolis.elhuyar.e...
🧬#JamesWatson hil da. Francis Crick eta Rosalind Franklinekin batera, DNAren egitura argitu zuen. Denek ez zuten aitortza jaso. 🗞️⤵️
Bikoitza da helizea
1953ko martxoan, Rosalind Franklinek prest zuen DNAren egiturari buruzko artikulua. Baina orduantxe jakin zuen Watsonek eta Crickek DNAren egituraren…
zientzia.eus
November 11, 2025 at 7:00 AM
🧬#JamesWatson hil da. Francis Crick eta Rosalind Franklinekin batera, DNAren egitura argitu zuen. Denek ez zuten aitortza jaso. 🗞️⤵️
🗓️ Efemeridea
Gaurko egunez jaio zen, 1887an, Elisa Leonida Zamfirescu, Ingeniaritzan lizentziatu zen lehen emakumeetako bat. Erizaina ere izan zen, ospitaleak zuzendu zituen eta geologian lan egin zuen 👇
Gaurko egunez jaio zen, 1887an, Elisa Leonida Zamfirescu, Ingeniaritzan lizentziatu zen lehen emakumeetako bat. Erizaina ere izan zen, ospitaleak zuzendu zituen eta geologian lan egin zuen 👇
Elisa Leonida Zamfirescu
Ingeniaritzan lizentziatu zen lehen emakumeetako bat. Erizaina ere izan zen, ospitaleak zuzendu zituen eta geologian lan egin zuen, non laguntzaile izatetik 12 laborategiren buru izatera pasatu zen.
zientzia.eus
November 10, 2025 at 6:01 PM
🗓️ Efemeridea
Gaurko egunez jaio zen, 1887an, Elisa Leonida Zamfirescu, Ingeniaritzan lizentziatu zen lehen emakumeetako bat. Erizaina ere izan zen, ospitaleak zuzendu zituen eta geologian lan egin zuen 👇
Gaurko egunez jaio zen, 1887an, Elisa Leonida Zamfirescu, Ingeniaritzan lizentziatu zen lehen emakumeetako bat. Erizaina ere izan zen, ospitaleak zuzendu zituen eta geologian lan egin zuen 👇
🩺 Pakea eta Garapenaren aldeko Zientziaren Nazioarteko Eguna. Zientziarengan konfiantza garatzen laguntzen duten lanak:
🔸Nazismoa ezagutzea funtsezkoa da egungo medikuentzat: 🔗zientzia.eus/artikul...
🔸CIA, Bin Laden eta txertoekiko mesfidantza: 🔗
🔸Nazismoa ezagutzea funtsezkoa da egungo medikuentzat: 🔗zientzia.eus/artikul...
🔸CIA, Bin Laden eta txertoekiko mesfidantza: 🔗
Nazismoa eta holokaustoa ezagutzea funtsezkoa da egungo profesional medikoentzako
Nazismoaren eta holokaustoaren historia ezagutzea ezinbestekotzat jo du The Lancet-en medikuntzaren historiari buruzko batzordeak, gaur egungo ikaske…
zientzia.eus
November 10, 2025 at 2:10 PM
💡Kobre kobaltatozko nanoorratz ultrabeltzak, eguzki-dorreetarako. Argiaren % 99 xurgatzen dute.
@ehu.eus -eko ikerketaren emaitza dira 🗞️ ⤵️
@ehu.eus -eko ikerketaren emaitza dira 🗞️ ⤵️
Kobre kobaltatozko nanoorratz ultrabeltzak, eguzki-dorreetarako
EHUko Materialen Propietate Termofisikoen taldeko ikertzaileek frogatu dute kobre kobaltatozko nanoorratz ultrabeltzek propietate termiko eta optiko …
zientzia.eus
November 10, 2025 at 12:00 PM
💡Kobre kobaltatozko nanoorratz ultrabeltzak, eguzki-dorreetarako. Argiaren % 99 xurgatzen dute.
@ehu.eus -eko ikerketaren emaitza dira 🗞️ ⤵️
@ehu.eus -eko ikerketaren emaitza dira 🗞️ ⤵️
❓Inkesta
Belemeko goi-bilerarako, herrialde askok ez dituzte prestatu larrialdi klimatikoaren aurkako planak. 1,5 ºC-ko mugari eutsi behar zaio?
Eman hemen zure iritzia:🔗
Belemeko goi-bilerarako, herrialde askok ez dituzte prestatu larrialdi klimatikoaren aurkako planak. 1,5 ºC-ko mugari eutsi behar zaio?
Eman hemen zure iritzia:🔗
Elhuyar Zientzia - Zientziako eta teknologiako euskarazko hedabidea
Zientzia eta teknologiari buruzko artikuluak, bideoak, audio-artxiboak, argazkiak, liburuak, hiztegi-kontsultak eta abar eskaintzen dituen bilgunea.
zientzia.eus
November 10, 2025 at 9:03 AM
❓Inkesta
Belemeko goi-bilerarako, herrialde askok ez dituzte prestatu larrialdi klimatikoaren aurkako planak. 1,5 ºC-ko mugari eutsi behar zaio?
Eman hemen zure iritzia:🔗
Belemeko goi-bilerarako, herrialde askok ez dituzte prestatu larrialdi klimatikoaren aurkako planak. 1,5 ºC-ko mugari eutsi behar zaio?
Eman hemen zure iritzia:🔗
📸 Asteko argazkia: ortzadarra basamortuan
Agama impalearis, goizean, ilun egoten da beroa azkar xurgatzeko; eguerdian, grisaxka, eguzkia islatzeko; ar dominanteek kolore urdinak erakusten dituzte ⤵️
Agama impalearis, goizean, ilun egoten da beroa azkar xurgatzeko; eguerdian, grisaxka, eguzkia islatzeko; ar dominanteek kolore urdinak erakusten dituzte ⤵️
Asteko argazkia: ortzadarra basamortuan
Agama impalearis Agama generoko animalia da. Kolorea pixka bat alda dezake, atseden hartzen ari den arrokarekin bat egiteko. Ez da kameleoi batena be…
zientzia.eus
November 10, 2025 at 7:02 AM
📸 Asteko argazkia: ortzadarra basamortuan
Agama impalearis, goizean, ilun egoten da beroa azkar xurgatzeko; eguerdian, grisaxka, eguzkia islatzeko; ar dominanteek kolore urdinak erakusten dituzte ⤵️
Agama impalearis, goizean, ilun egoten da beroa azkar xurgatzeko; eguerdian, grisaxka, eguzkia islatzeko; ar dominanteek kolore urdinak erakusten dituzte ⤵️