Film toont onbekend verhaal van zwarte Surinamers die vochten voor Nederland in WO II
Volgende maand worden slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog herdacht en wordt 80 jaar vrijheid gevierd. Regisseur Safi Graauw hoopt dat er dit keer ook wordt stilgestaan bij de rol die Suriname en Curaao speelden in de oorlog tegen naziDuitsland. Over dit onbekende stukje geschiedenis maakte hij een korte film, die dit weekend in de prijzen viel.ppHet verhaal van de Surinaamse bijdrage moest verteld worden, vond hij. De 36jarige regisseur merkte op dat zowel Nederlandse als Surinaamse jongeren om hem heen niet wisten dat Suriname en Curaao erg belangrijk waren tijdens de bevrijding van Nederland.ppVrijdag ging Teken en zie de wereld in premire tijdens het Go Short International Film Festival in Nijmegen. De film won twee prijzen: de Go Short publieksprijs en de jonge juryprijs. Van de meer dan 3000 inzendingen sprongen wij eruit. Dat ik trots ben, kun je zeker stellen, aldus Graauw.ppDe documentaire laat een beeld zien dat veel mensen niet kennen: de oranjegezindheid van de voormalige Nederlandse kolonin, zegt Graauw. Volgens hem is dit vooral belangrijk voor de jongere generatie. De film geeft een nieuwe definitie aan onze gedeelde geschiedenis en het Nederlanderschap, zegt hij.ph2Willy Wooter, Harry Davis en Guillaume Kranenburgh2pDe film vertelt het verhaal van drie Surinaamse soldaten die meevochten in de Prinses Irene Brigade, het Nederlandse legeronderdeel dat in de Tweede Wereldoorlog meevocht met de geallieerde strijdkrachten. De heldhaftigheid van de Surinaamse parachutisten Willy Wooter, Harry Davis en Guillaume Kranenburg was ongekend, volgens Graauw.ppKoningin Wilhelmina deed tijdens de oorlog vanuit Londen een oproep aan landgenoten om zich aan te melden bij de strijdkrachten die vanuit Engeland opereerden. Ook in Suriname, destijds nog onderdeel van het koninkrijk, werden flyers uitgedeeld om jonge soldaten te werven. Teken voor Canada en Zie de Wereld, stond er op die pamfletten.pp500 man meldden zich aan. Wij zochten avontuur, voor vrijheid des Vaderlands, klinkt de stem van oudparachutist Kranenburg in de film.ppDe Nederlandse regeringinballingschap hoopte ook op de hulp van ZuidAfrika, het land waar apartheid heerste. Uit vrees dat Afrikaners zouden weigeren zijaanzij te vechten met zwarte soldaten, sprak de Nederlandse premier Gerbrandy zich uit. Geen nkkertjes in het leger, zou hij tijdens een ministerraad hebben gezegd.ppDe Surinaamse militairen werden daarna naar andere locaties gevlogen zoals OostAzi om te vechten tegen de Japanners. Het feit dat de Surinamers wilden meevechten zegt veel meer over het Surinaamse volk dan over het Nederlandse racistische bewind, zegt Graauw.ppEnkelen, onder wie Wooter, Davis en Kranenburg, maakten via Canada toch de overtocht naar Engeland om zich daar aan te sluiten bij de Prinses Irene Brigade, die in 1944 werd ingezet bij de strijd om Normandi. Ze noemden zichzelf de lucky ones, omdat zij onschuldige burgers mochten verdedigen, zegt Graauw. Alle drie overleefden de oorlog, maar kregen nooit erkenning voor hun bijdrage van de Nederlandse staat.ph2Oompie Gillyh2pGraauw zegt dat het idee van de film begon bij Naomi Wills, een achternichtje van Guillaume Kranenburg. Ze kwam toevallig in 2020 het artikel Nkkertjes uit Suriname na WOII afgedankt in de Provinciale Zeeuwse Courant. Ze ging naar haar moeder met de vraagt waarom oompie Gilly in de krant stond. Toen haar moeder haar het verhaal van haar dappere oudoom vertelde, besloot Wills dat meer mensen dit moesten horen.ppSamen met Graauw deed ze onderzoek naar de zwarte soldaten. Ze kwamen uit bij de schrijver Jules Rijssen, die in 2012 een boek heeft geschreven over Surinaamse oorlogsveteranen. Hij was zo blij dat we de film maakten. Hij had geprobeerd dit stukje geschiedenis te delen, maar dat was destijds niet gelukt.ppWills en de familie van Kranenburg zaten in het publiek tijdens de premire. Toen ik de zoon van Guillaume gemotioneerd in de zaal zag zitten na afloop, wist ik hoe belangrijk het was dat dit verhaal werd verteld, zegt Graauw.ph2Rol van zwarte soldatenh2pDe rol van zwarte soldaten en de voormalige kolonin is volgens de regisseur ondergewaardeerd in de Nederlandse geschiedenis. Want die rol was wel belangrijk. Zo kwam ongeveer 60 procent van de bauxiet voor het bouwen van geallieerde vliegtuigen uit Suriname. 50 procent van de olie voor brandstof voor de Britse luchtmacht kwam van Aruba en Curaao.ppMeer dan 600.000 zwarte soldaten uit de toenmalige Caribische en Afrikaanse kolonin vochten mee in de Tweede Wereldoorlog, en 1,2 miljoen zwarte soldaten hebben gediend in het gesegregeerde Amerikaanse leger.ppDe korte film van Graauw zal eerst het festivalcircuit afgaan en is hij nog niet voor het grote publiek te zien. Maar de Graauw hoopt dat de film later wel op scholen wordt gedraaid. Iedereen die les krijgt over de Tweede Wereldoorlog moet dit zien.p