'Sink or swim' voor de Europese Unie: defensie staat centraal op top
Het is niet zomaar een EUtop, die morgen in Brussel begint. De 27 EUleiders gaan iets nieuws doen: de hele dag praten over maar n onderwerp, defensie. Dat is hard nodig: voor Europa is het sink or swim, erop of eronder, schrijft The Economist. Ook EUambtenaren maken vergelijkingen met een levensreddende operatie die ze superbelangrijk, maar heel moeilijk noemen.ppVoor de lunch is NAVObaas Mark Rutte uitgenodigd. De EU is voor zijn veiligheid nu grotendeels afhankelijk van belangrijkste NAVOpartner, de VS. Bij het diner schuift de Britse premier Starmer aan. Het is de eerste keer na de Brexit dat de regeringsleider van het Verenigd Koninkrijk bij een EUtop is. Als het over de veiligheid van Europa gaat, hoort hij erbij.ppDie veiligheid staat onder druk, meent The Economist. Dat vergelijkt de EU met een schip dat ronddobbert op zee, en een superstorm op zich af ziet komen, een Trumpnado.ppDe Amerikaanse president is onvoorspelbaar. Hij wil Groenland hebben, autonoom onderdeel van NAVO en EUlid Denemarken. Trumps verontrustende woorden komen boven op de dreiging vanuit Rusland, dat al bijna drie jaar oorlog voert in Oekrane. Ook China wordt militair steeds sterker.ph2Hogere uitgaven en meer samenwerkingh2pDe urgentie blijkt ook uit de uitnodigingsbrief aan de regeringsleiders. Het doel is om discussie te voeren om de weg vrij te maken voor besluiten over de toekomst van de Europese defensie. Er moet nogal wat gebeuren, schrijft de voorzitter van de top, Antonio Costa. Hij heeft het over twee hoofdbeginselen waar hij de gesprekken over wil voeren.ppTen eerste moet Europa meer verantwoordelijkheid nemen voor zijn eigen defensie. Het moet veerkrachtiger, efficinter, autonomer en betrouwbaarder worden. Daarbij horen aanzienlijk hogere uitgaven.ppIn Brussel worden grote bedragen genoemd, tot 500 miljard euro. Ook daar wordt morgen over gesproken. Welke gemeenschappelijke opties kunnen we gezien de aanzienlijke financieringsbehoeften overwegen, schrijft Costa.ppDaarnaast moeten de EUlanden meer gaan samenwerken, bijvoorbeeld om contracten te sluiten met de defensieindustrie, schrijft Costa. Zo kunnen landen goedkoper uit zijn dan als elke lidstaat op eigen houtje bestellingen doet.ph2Cursus Russischh2pDe discussie over Europese veiligheid is zo lastig, omdat EUlidstaten gewoonlijk zlf beslissen over hun defensie. Meer samendoen is daarom een principile kwestie. Eerder deze week bleek dat de PVV en BBB helemaal niets zien in ng meer geld naar defensie.ppAls alle NAVOlanden aan hun verplichtingen zouden voldoen, komt volgens de regering 60 miljard euro vrij. Maar Nederland dreigt achter te lopen op de Europese werkelijkheid.ppZowel NAVObaas Rutte als Donald Trump zegt dat het onvermijdelijk is dat er fors meer genvesteerd wordt. Als je dat niet doet, volg dan een cursus Russisch, zei Rutte eerder in het Europarlement.ph2Geld vrijmakenh2pAls er al overeenstemming zou zijn dat er aanzienlijk meer geld moet komen voor defensie, dient de volgende discussie zich aan. Want waar zouden al die miljarden dan vandaan moeten komen In Brussel is het gesprek daarover al volop losgebarsten.ppEr lijkt voorgesorteerd te worden op zogeheten eurobonds, gezamenlijke leningen waarmee de EU geld ophaalt op de kapitaalmarkt. Ook daar is Nederland fel tegen, omdat het niet te maken wil hebben met de begrotingen van andere lidstaten.ppToch gaan er al allerlei concrete ideen rond om geld vrij te maken. De focus ligt vooral op het gebruiken van honderden miljarden die er al zijn, maar nog niet gebruikt worden voor defensie. Geld dat over is uit het coronaherstelfonds bijvoorbeeld, of miljardenleningen via het ESM, het Europese noodfonds.ph2Geen conclusiesh2pOver dat andere belangrijke punt, met EUlanden samen contracten sluiten bij defensiebedrijven, denken landen ook heel verschillend. De Franse president Macron wil bijvoorbeeld dat alleen bij Europese bedrijven wapens gekocht kunnen worden met Europees geld.ppFrankrijk heeft een grote wapenindustrie. Maar landen die aan Rusland grenzen, willen juist ook wapens bij de Amerikaanse industrie kopen, om Donald Trump aan boord te houden als het gaat om de Europese veiligheid.ppDe defensietop moet vooral gezien worden als brainstorm, het kost tijd om alle neuzen dezelfde kant op te krijgen. En dus volgen morgen aan het eind van de dag dan ook geen conclusies.ppMaar erg lang kan de discussie niet duren. Half maart presenteert de Europese Commissie een voorstel over defensie, eind juni is de NAVOtop in Den Haag. Die kan alleen een succes worden als de Europese NAVOlanden Trump tevreden kunnen stellen. Daarvoor moeten harde toezeggingen komen van EUlanden om fors meer geld te gaan uitgeven aan Europas eigen verdediging.p